Алтынньы 29 күнүгэр Юрий Баишев Ил Түмэҥҥэ дьиэ кэргэн, оҕо, ыччат, физическай культура уонна и спорт сис кэмитиэтин мунньаҕын ыытта. Мунньахха кэмитиэт председателин солбуйааччы Александр Сусоев, Александр Дудников, Иннокентий Григорьев, Василий Потапов, Гаврил Парахин, Павел Пинигин,Алексей Филиппов, Михаил Габышев, үп министрин бастакы солбуйааччы Любовь Березкина, үөрэх министрин солбуйааччы Эдуард Кондратьев, спорт министрэ Михаил Гуляев, республика Юстицияҕа государственнай кэмитиэтин председателэ Сардаана Гурьева, экономика уонна промышленнай политика министрин солбуйааччы Татьяна Корякина, республика прокурорун старшай көмөлөһөөччүтэ Егор Неустроев кытыннылар. Норуот депутаттара манна биэс боппуруоһу көрдүлэр.
Бу күннэргэ республика 2014 сыллааҕы бюджетын дьүүллэһии бара турарынан сибээстээн, кэмитиэккэ кэлэр сыл бюджетын туһунан үп министрин бастакы солбуйааччы Любовь Березкина дакылаатын иһиттилэр.
Министри бастакы солбуйааччы кэлэр сыллааҕы бюджеккэ дохуот уопсай кээмэйэ барыта 133,7 млрд. солкуобайга тэҥнэһэрин, ити 2013 сыллаҕы бюджет кээмэйиттэн 54 мөлүйүөнүнэн намыһаҕын, нолуоктан киириэхтээх дохуоттар 63,1 млрд. солкуобай буолуохтарын, ол эбэтэр 123 мөлүйүөнүнэн бу сыл бюджетыгар көрүллүбүттэн элбэх буолуон бэлиэтээтэ. “2014 сыллааҕы государственнай бюджет ороскуотун уопсай кээмэйэ 144, 1 млрд. солкуобайга, ол эбэтэр 2013 сылга былааннаммыттан 5,9 млрд. солкуобайынан улаатыа, итинтэн атын программаларга ороскуот – 109,5 млрд. солкуобай, программалартан атын ороскуоттарга – 36 млрд. солкуобай”, – диэтэ Любовь Березкина.
Кэмитиэт чилиэннэрэ дакылааччыкка чуолкайдыыр ыйытыылар кэннилэриттэн кэлэр сыл бюджетыгар учуоттуурга кэккэ этиилэри киллэрдилэр. Ол курдук Алексей Филиппов учууталларга хамнаһы үрдэтиини, айаннарын толуйууну көрөр үбүлээһиҥҥэ спортивнай оскуолаларга уонна Музыка үрдүкү оскуолатыгар үлэлиир учууталлар хамнастара, айаннара учуоттамматаҕын ыйда. Маныаха Любовь Березкина ити тэрилтэлэр уопсай үөрэхтээһин тиһигэр суохтарынан, профессиональнай үөрэхтээһин министерствотын тиһигэр баалларынан хамнастарын үрдэтии атыннык барарын туһунан эттэ.
Оттон Александр Сусоев бюджекка ыччат политикатыгар, граннарга кыра болҕомто ууруллубутугар тохтоон, балары учуоттуурга этии киллэрдэ. Депутат Александр Дудников Солнечнай бөһүөлэгин оскуолата БАМ тутуутун саҕана тутуллубут дьиэтэ эргэрбитин, манна 275 миэстэлээх оскуола тутуутун боппуруоһун быһаарар наадатын, ону сэргэ Алдан куоратыгар бассейн тутуутун, Томмокко саҥа тутуллан үлэлии турар спорт саалатын үрдүн өрөмүөнүн үбүлээһини туруоруста. Министри бастакы солбуйааччы бэлиэтээбттинэн, бу оскуола тутуута үс сыллаах бюджет былааныгар 2016 сылга киирэ сылдьар.
Иннокентий Григорьев мас-рестлинг спорт олимпийскай көрүҥүнэн буолуон сөбүн ыйан туран, спорт национальнай көрүҥнэрин сайыннарыыны үбүлээһин кээмэйин кыччаппакка, ааспыт сыл кээмэйинэн хаалларар наадатын бэлиэтээтэ.
Юрий Баишев ыччат политикатын өйүүр, Олимпийскай резервэ училищетын үлэһиттэрин айаннарыгар көрүллэр үбүлээһини уо.д.а. улаатыннарар тустарынан кэмитиэт чилиэннэрин этиилэрин үп министерствота үөрэтэн көрөрүгэр, оттон кэмитиэккэ ити боппуруостары бюджеты дьүүллэһэн ылыныыга иккис уонна үһүс ааҕыылар кэмнэригэр күүскэ үлэлиир наадатын ыйда. “Дьон хамнастарыгар социальнай мэктиэ баар буолуохтаах. Спорт национальнай көрүҥнэрин үбүлээһин ааспыт сылга 12 мөл. солкуобай этэ. Оттон кэлэр сылга 5 мөл. солкуобайга диэри сарбыйыы былааннанар. Тус бэйэм саныырбынан, итинник буоларыгар сөбүлэһэрбит табыллыбат. Биһиги республикабыт спорт национальнай көрүҥнэрин өрүү өйүүр. Ситиһиилэрбит чыпчаалларыттан билигин өссө ыраахха тиийэр кыахтар үөскээтилэр. Онон Иннокентий Григорьев этиитин мунньах резолюциятыгар киллэрэргэ этэбин”, – диэтэ кэмитиэт председателэ.
Мантан салгыы кэмитиэккэ оҕону иитиигэ уонна тулаайах итиэннэ төрөппүт көрүүтэ-истиитэ суох оҕолорго сыһыаннаах сокуоҥҥа уларытыылар дьүүлгэ турдулар. Ол курдук республика Юстицияҕа государственнай кэмитиэтин председателэ Сардаана Гурьева “Оҕо доруобуйатыгар, физическэй, интеллектуальнай, психическэй, духуобунай уонна сиэр-майгы өттүнэн охсууну сэрэтэр дьаһаллар тустарынан” Саха Республикатын сокуонун 7 ыстатыйатыгар уларытыыны киллэрэр туһунан” сокуон барылын иһитиннэриитэ дьүүллэһилиннэ.
Сокуон барылыгар Правительство оҕолорго охсуулаах буолуон сөптөөх сирдэри быһаарыыга республикатааҕы экспертнэй хамыыһыйаны тэрийии туһунан уурааҕы ылыныахтааҕа ыйыллар. Оҕо олоҕор, доруобуйатыгар, физическэй, интеллектуальнай, психическэй, духуобунай уонна сиэр-майгы өттүнэн охсууну ылбатын туһугар түүҥҥү кэмҥэ төрөппүтэ эбэтэр улахан киһитэ суох сылдьара табыллыбатын сокуон барыла ирдиир. Сокуоҥҥа уларытыыны киллэрии федеральнай сокуоҥҥа сөп түбэһиннэрии бэрээдэгинэн оҥоһуллара итиэннэ ити уларытыы киириитэ үбүлээһини эрэйбэтэ бэлиэтэннэ.
Салгыы “Тулаайах уонна төрөппүт көрүүтэ-истиитэ суох хаалбыт оҕолорго уонна эппиэкэҕэ итиэннэ приемнай дьиэ кэргэн көрүүтүгэр сылдьар оҕолорго харчыны төлөөһүн кээмэйин уонна бэрээдэгин туһунан, харчыны төлөөһүҥҥэ олохтоох бэйэни салайыныы уорганнарыгар государственнай боломуочуйаны сүктэрэр туһунан” Саха Республикатын сокуонугар уларытыыны киллэрэр туһунан республика сокуона көрүлүннэ. Сокуоҥҥа приемнай төрөппүт статуһа бигэргэтиллэр. Итини таһынан “патронатнай иитээччи” диэн саҥа өйдөбүл киирэр. Ити өйдөбүл иитиллэр оҕо 23 сааһын туолуор диэри профессиональнай үөрэх тэрилтэтигэр үөрэнэр кэмин устатыгар дьайар. Социальнай өйөбүл быһыытынан республика бюджетыттан ханнык көрүҥүнэн иитиигэ сылдьарыттан тутулуга суох оҕоҕо биир кэмнээх төлөбүр, патронатнай иитээччигэ уонна приемнай төрөппүккэ төлөнөр харчы кээмэйэ государственнай программаҕа көрүллүбүт.
Норуот депутата Александр Сусоев тулаайах уонна төрөппүт көрүүтэ-истиитэ суох хаалбыт оҕолор ахсааннара төһөтүн чуолкайдаста. Маныаха үөрэх министрин солбуйааччы Эдуард Кондратьев хоруйдаабытынан, республика үрдүнэн маннык оҕолор ахсааннара 5852, оҕолору дьиэ кэргэн иитиитигэр биэриигэ республика Российскай Федерацияҕа бастакылар ахсааннарыгар, сэттис миэстэҕэ сылдьар.
Республика Прокурорун старшай көмөлөһөөччүтэ Егор Неустроев чуолкайдыыр ыйытыытыгар сокуону бэлэмнээччилэр икки төрөппүттэн биирдэстэрэ 16 сааһын туолар түгэнигэр оҕону көрүүгэ-истиигэ государствоттан төлөбүр көрүллүбэтин ыйдылар. Кэмитиэт чилиэннэрэ сокуон барылын дьүүллэһэн баран, парламент пленарнай мунньаҕа барылы бастакы ааҕыыга ылынарыгар итиэннэ туһааннаах боппуруоска Ил Түмэҥҥэ дьиэ кэргэн, оҕо, ыччат, физическай культура уонна спорт сис кэмитиэтин председателэ Юрий Баишев хос дакылааты оҥороругар быһаарыы ылынна.
Маны сэргэ Правительство көҕүлээн киллэрбит “Саха Республикатыгар эппиэкэ уонна попечительство үлэтин тэрийиигэ, муниципальнай оройуоннар уонна куораттар уокуруктарын олохтоох салайыныыларын уорганнарыгар эппиэкэ уонна попечительство үлэтин толороллоругар государственнай боломуочуйалары сүктэрии туһунан” Саха Республикатын сокуонун 9 ыстатыйатыгар уларытыылары киллэрэр туһунан” сокуон барылын дьүүллэстилэр. Ити сокуоннар барылларын Правительство аатыттан үөрэх министрин солбуйааччы Эдуард Кондратьев иһитиннэрдэ.
Боломуочуйалары сүктэрии тустарынан сокуоннарга уларытыылары киллэрии туһунан барылы дьүүллэһии кэмигэр Иннокентий Григорьев, Алексей Филиппов, Юрий Баишев, Александр Сусоев кэккэ ыйытыылары биэрдилэр. Сокуон барылын ырытыы түмүгэр депутаттар тулаайах оҕолору дьиэнэн хааччыйыыны көрөр ыстатыйаҕа сорох ыарахан түгэннэргэ тулаайах оҕолор ылбыт дьиэлэрин атыылаан кэбиһэр түбэлтэлэрэ баарынан, кинилэр ыарахан быһыыга-майгыга түбэһиилэрин этэҥҥэ туоруулларыгар көмөлөһөр пууну эбии киллэриини парламент бастакы ааҕыыга ылынарыгар итиэннэ бу боппуруоска сис кэмитиэт председателэ Юрий Баишев хос дакылааты оҥороругар кэмитиэт чилиэннэрин мунньаҕа быһаарда.
Түмүккэ депутаттар кэмитиэт бүтэһик кварталга сэттэ пууннаах үлэтин былаанын ылыннылар.
Ил Түмэн преес-сулууспата
Спасибо!