Сүбэ мунньахха Ил Түмэн депутаттара Юрий Баишев, дьиэ кэргэн, оҕо, ыччат  дьыалаларыгар, физическэй культураҕа уонна спортка сис кэмитиэт чилиэнэ Александр Дудников, доруобуйа харыстабылыгар, социальнай көмүскэлгэ, үлэҕэ уонна дьарыктаах буолууга сис кэмитиэтин чилиэнэ Александр Кошуков, государственнай тутууга, сокуоннаска сис кэмитиэт чилиэнэ Виктор Станиловскай, Нерюнгри уонна Алдан куораттартан улуустар дьаһалталарын салайааччылара, дьаһалталар социальнай көмүскэлгэ, үөрэхтээһиҥҥэ управлениеларын салайааччылара, бу улуустар мунньахтарын председателлэрэ, депутаттара, дьахталлар уонна ыччаттар общественнай түмсүүлэрин бэрэстэбиитэллэрэ уо.д.а. кытыннылар.

 

Республикаҕа “Дьиэ кэргэн, ийэ, аҕа уонна оҕо көмүскэллээх буолуутун туһунан” Саха Республикатын сокуонун толоруу хаамыытын туһунан сүрүн дакылааты депутат Юрий Баишев туруорда. Итинтэн салгыы сүбэ мунньах кыттыылаахтара Нерюнгри оройуонун баһылыгын социальнай боппуруостарга солбуйааччытын Зинаида Максимова, оройуон депутаттарын Сэбиэтин депутата Алексей Наумов, Нерюнгри куоратын ийэ уонна оҕо доруобуйаларын харыстабылыгар оройуоннааҕы киин балыыһатын кылаабынай враһын солбуйааччы Ирина Кириллина, оройуон Аҕаларын Сүбэтин салайааччытын солбуйааччы Анатолий Аракчеев, Алдан оройуонун дьаһалтатын социальнай управлениетын начальнига Вадим Мазурок дакылааттара истилиннэ.

 

Мунньахха тыл этэн кыттыбыт дьон республика туһааннаах сокуонун бу икки улуустар олоххо киллэриилэрин кэмигэр дьиэ кэргэн бырааптарын, саастарын ситэ илик оҕолордоох дьиэ кэргэннэр, төрөппүт көрүүтэ-истиитэ суох хаалбыт оҕолор уонна төгүрүк тулаайах оҕолор интэриэстэрин хааччыйыыга баар үчүгэй уопуттары бэлиэтээн туран, сокуоҥҥа баар итэҕэстэри ситэрэн биэрэр элбэх этиилэри киллэрдилэр. Ол түмүгэр республика дьиэ кэргэни өйүүр государственнай политикатын, ол иһигэр 2012-2017 с.с. Саха Республикатыгар оҕолор интэриэстэригэр дьайыылары оҥоруу стратегияларын бигэргэтии туһунан” 2012 сыллаахха ахсынньы 14 күнүгэр СР Президенэ таһаарбыт 1769 №-дээх Ыйааҕын сүрүн хайысхаларыгар бу сокуон көдьүүстээхтик олоххо киирэригэр үлэни күүһүрдэргэ мунньах быһаарыы ылынна.

 

Сүбэ мунньахха туох этиилэр киирбиттэрин туһунан Юрий Баишев бу курдук кэпсээтэ: “Нерюнгри уонна Алдан оройуоннарыгар “Дьиэ кэргэн, ийэ, аҕа уонна оҕо көмүскэллээх буолуутун туһунан” Саха Республикатын сокуонун толоруу хаамыытыгар, сокуону тупсарар этиилэргэ балайда күүскэ үлэлээбиттэрэ көстөр. Нерюнгри оройуонун депутаттарын Сэбиэтин депутата Алексей Наумов сокуону барытын көрөн, ырытан, хас биирдии ыстатыйатыгар тиийэ этиилэри бэлэмнээн биэрдэ. Ити этиилэргэ кини Вологодскай уонна Пермскай уобаластар ылыммыт сокуоннарын уопуттарын көрөн, эбиилэри киллэрбит. Сүбэ мунньахха дьон элбэх сокуон наадата суох, баар  сокуоннар дьиэ кэргэҥҥэ көдьүүстээхтик үлэлииллэрин хааччыйыахха дииллэр. Дьиэ кэргэҥҥэ государствонан көрүллэр төлөбүрү улаатыннарыынан эрэ үлүһүйэр сыыһатын, төрөппүттэр эппиэтинэстэрин үрдэтиигэ ирдэбил туруохтааҕын ыйаллар. Бу сокуоҥҥа этиилэри киллэриини ыам ыйыгар Ил Түмэҥҥэ дьүүллэһиигэ улуустартан ыҥыран кытыннарын диэтилэр. Ил Түмэн улуустар мунньахтарын кытта маннык хардарыта бииргэ үлэлииргэ дьулуһар, онон кэлэн кытталларын улаханнык  биһириибит. Элбэх оҕолоох дьиэ кэргэннэри өйөөһүн туһунан уонча эрэ региоҥҥа сокуон баарын этэн туран, кинилэр оннук сокуону республикаҕа ылынарга этии киллэрэллэр. Итини баар сокуоҥҥа туспа раздел быһыытынан киллэриэххэ сөп буолуо. Үөрэтиэхпитин наада. Хомуйбут этиилэрбитин барытын түмэммит, юристары кытта сүбэлэһэммит, ити өттүгэр салгыы күүскэ үлэлиэхпит”.

 

Сүбэ мунньах кыттыылаахтара билигин киэҥ дьүүллэһиигэ сылдьар “Дальнай Восток уонна Байкал регионун тэтимнээх сайдыытын усулуобуйаларын туһунан” федеральнай сокуону дьүүллэстилэр.

 

“Ити сокуон барылыгар эмиэ үчүгэй этиилэр бааллар. Холобура, Ийэ капиталыгар оройуон коэффициенын олохтуурга, ийэ оҕотун көрөрүгэр 1,5 сааһыгар диэри эрэ пособие ылар боппуруоһун атыннык уларытан, 3 сааһыгар диэри хамнас алын кээмэйин төлүүрү киллэрэргэ, 5-тэн элбэх оҕолоох ыалга социальнай дьиэнэн хааччыйарга сокуоҥҥа этиилэр бааллар. Тыл этэн кыттыбыт дьон республикаҕа социальнай политика өттүгэр элбэх көдьүүстээх үлэ барбытын бэлиэтииллэр. Оҕо төрөөһүнүн элбэтиини көҕүлүүр өттүгэр күүскэ үлэлиэххэ дииллэр. Дьон олоҕун-дьаһаҕын тупсарыыны өйүүр социальнай политика баар буоллаҕына эрэ, сайдыы барыаҕа. Ол туһугар 2022 сылга республика 100 сылын көрсө Президеммит Е.А.Борисов Саха сирин нэһилиэнньэтин 1 мөлүйүөн буоларын ситиһэр, сылга оҥорон таһаарыы кээмэйин биир киһиэхэ тиксэринэн 1 мөлүйүөн солкуобай дохуокка тиэрдэр, 100 социальнай суолталаах объектары тутар, норуот 100 үтүө дьыалатын олоххо киллэрэр  соруктары туруорбута”, -- диэн депутат Нерюнгрига сырыытын түмүктэрин билиһиннэрдэ.