Бу күөн-күрэс быйыл сайын Мэҥэ Хаҥаласка ыытыллыахтаах «Уруйдан, улуу Олонхо, Манчаары дойдутугар» республикатааҕы Олонхо Ыһыаҕын көрсө тэрилиннэ.Үөрүүээх тэрээһиҥҥэ кэлбит ыалдьыттары, күрэс кыттааччыларын сахалыы мааны таҥастаах-саптаах олохтоох дьон көрүстүлэр, сиэри-туому толорон кыынньар кымыһынан, арыылаах алаадьынан күндүлээтилэр.

 

Мэҥэ Хаҥалас олоҥхоһуттара олоҥхолоон дуораһытар дорҕоонноругар доҕуһуоллатан олоҥхо дьоруойдара хаамсан киирдилэр, ытыс тыаһынан уруйданан түһүлгэҕэ күрэх тэрийээччилэрэ, кыттааччылара ыҥырылыннылар. Аан дойдуга аар-сааргы аатырбыт муустан араас дьикти, кэрэ оҥоһуктары айан, дьону-сэргэни сөхтөрбүт Дьокуускай куораттан, Нам, Горнай, Ньурба, Уус-Алдан, Арҕаа Хаҥалас уонна Мэҥэ Хаҥалас улуустарыттан республикатааҕы күрэскэ кытта кэлбит маастардарга-муус устарыгар айхал тыллара ананнылар, алгыс тыллара этилиннилэр.

 

Бу үөрүүлээх түгэнинэн эҕэрдэ тылын этэригэр Ил Түмэн вице-спикерэ, Олоҥхо уон сылын бэлэмнээн ыытар Саха Республикатын Национальнай тэрийэр кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Александр Жирков Олоҥхону ЮНЕСКО аан дойду шедевринэн биллэрбитин эрэ кэннэ,  2005 сылтан, олоҥхону үйэтиигэ үлэ саҕаламмытын, ол үлэ биир хайысхатынан Олоҥхо Ыһыаҕа ыытыллар буолбутун санатта. Биллэрин курдук, саха былыргы олоҕун-дьаһаҕын, сиэрин-туомун, өйүн-санаатын, тылын-өһүн үйэлэр тухары өлбөөдүппэккэ тута сылдьар айымньынан Олоҥхо буолар. Онно анаан саха култууратын үөрэтэр-чинчийэр учуонайдара, үөрэхтээхтэрэ, кэрэхсээччилэрэ кыттыылаах үгүс мунньахтар, конференциялар ыытыллыбыттара, тустаах дьаһаллар ылылыммыттара. Ол үлэ араас хайысхаларынан салҕанан бара турар. Олоҥхо Ыһыаҕа сылтан сыл тупсан, саҥаттан саҥа тыын ылан, араас омук дойдута ыалдьыттаах, саха киһитэ эдэриттэн эмэнигэр тиийэ сылы быһа бэлэмнэнэр, үөрэ-долгуйа кэтэһэр, бар дьону түмэр тэрээһинэ буолла.

 

Муус оҥоһуктарыгар республикатааҕы күрэс туһунан этэригэр, Александр Жирков бу искусство биир кэрэхсэбиллээх көрүҥэ саха сиригэр саҥалыы соҕус кэмҥэ үөдүйбүтүн, ол эрээри сүрдээх балысханнык сайдан эрэрин бэлиэтээтэ. „Манна биһиги дойдубут айылҕата бэйэтэ сөп түбэһэр. Саха былыргы уустарын утумнааччылар айылгыларыгар хайдах эрэ эмиэ дьүөрэлэһэргэ дылы. Аан дойдуга киэҥник тарҕаммыт айар дьарык бу көрүҥүн саха сиригэр сайыннарыыга Федор Марков, Александр Шадрин курдук дьоммут аан дойду таһымнаах күрэхтэргэ ситиһиилээхтик кыттыылара улахан сабыдыаллаах. Бу тэрээһиҥҥэ кинилэр биир идэлээхтэрэ өйдөөн-өйөөн кэлбиттэрэ, дьон санаатын быйыл сайын буолар Олоҥхо Ыһыаҕар салайарга кыттыспыттара олус кэрэхсэбиллээх“,- диэтэ Александр Николаевич.

 

Мэҥэ Хаҥалас баһылыга Николай Старостин, бастатан туран, бу республикатааҕы муус оҥоһуктарыгар күрэс көҕүлээччитигэр, сүрүн тэрийээччитигэр Александр Жирковка, итиэннэ көмө буолбут бары тэрилтэлэргэ барҕа махталын тиэртэ. Кини: „Кэлин сылларга биир бастыҥ уонна киэн далааһыннаах тэрээһин ыытыллан эрэр. Биир дойдулаахтарбыт уонна атын да ыаллыы сытар улуустар дьоно муус маастардара-уустара олоҥхону дьүһүйэр оҥоһуктарын үөрэ-көтө, дуоһуйа көрүөхтэрэ, санааларын кынаттыахтара“ диэтэ.

 

Бу үөрүүлээх тэрээһиҥҥэ Саха сирин худуоһунньуктарын Союһун салайааччыта, Россия үтүөлээх, СР народнай художнига, бу күрэх дьүүллүүр сүбэтин бэрэссэдээтэлэ Юрий Спиридонов, СР народнай художнига Федор Марков, Россия худуоһуннуктарын, суруйааччыларын, суруналыыстарын союһун чилиэнэ Василий Бочкарев кытыннылар, тыл эттилэр. 

 

„Мууһунан олоҥхону дьүһүйүү“ республикатааҕы күрэх саҕаланна.

Бу тэрээһин олунньу 26-28 күннэригэр диэри барыа.