Өрөспүүбүлүкэтээҕи шахмат уонна шашка киинигэр норуот депутата, Саха сирин шашкатын федерациятын президенэ Александр Романов сырдык кэриэһигэр нуучча шашкатыгар турнир ыытылынна.
Турниры үөрүүлээхтик арыйыыга СӨ судаарыстыбаннай мунньаҕын (Ил Түмэн) бэрэссэдээтэлин бастакы солбуйааччыта Александр Жирков, Ил Түмэн олохтоох салайыныы боппуруостарыгар сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Василий Местников, V ыҥырыылаах Ил Түмэн доруобуйа харыстабылыгар, социальнай көмүскэлгэ, үлэҕэ уонна дьарыктаах буолууга сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Александр Корякин кытыннылар уонна коллегаларын сырдык кэриэһин санаан аастылар. Норуот депутаттара Александр Романов кэргэнигэр Елена Николаевнаҕа сибэкки дьөрбөтүн туттардылар уонна Александр Романов өрөспүүбүлүкэ уонна Мэҥэ Хаҥалас улууһун сайдыытыгар киллэрбит кылаатын ахтан-санаан аастылар. Елена Николаевна кэргэнин сырдык кэриэһин үйэтитиигэ бэйэлэрин күүстэрин-уохтарын уурбут уонна турниры тэрийбит дьоҥҥо улахан махталын тиэртэ.
Оттон Александр Жирков Александр Романов туһунан бу курдук истиҥник санаан ааста:
- Киһи-аймах талымас өйдөөх. Күн бүгүн хаһан даҕаны умнуллуо, аата-суола сүтүө суох курдук санаабыт киһиҥ күн-дьыл ааһан истэҕин аайы улам киһи өйүгэр-санаатыгар суураллан, күннээҕи кыһалҕа быыһыгар, күннээҕи түбүк ухханыгар үтүрүйтэрэн, сыыйа сүтэн-оһон, аата-суола умнуллан иһэр идэлээх. Ханнык даҕаны көлүөнэ бэйэтин иһиттэн бэрт ахсааннаах, аҕыйах киһини ылҕаан хаалларар. Онтон кэм-кэрдии ааһан истэҕин аайы, ол сиидэ хараҕа улаатан иһэр. Онон, сыыйа бөдөҥтөн-бөдөҥ көһөҥө эрэ хаалан, салгыы дьон-норуот өйдөбүлүгэр үгүс сылларга умнуллубат кыахха, таһымҥа тахсыбыт дьон баар буолар.
Александр Афанасьевич Романовы билэр, кинини кытта бииргэ үлэлээбит, бодоруспут билиҥҥи көлүөнэ дьон кини аатын үйэтитэргэ балай да кыһалла сатаата дии саныыбын. Төрөөбүт Мэҥэтин улууһугар киниэхэ аналлаах мэҥэ таас, пааматынньык туруорулунна. Өрөспүүбүлүкэҕэ дуобат, саахымат кулууба үлэлиир. Төрөөбүт нэһилиэгэр, төрөөбүт улууһугар А.А.Романов аатын үйэтитии дьаһаллара ылылыннылар. Бүгүн бу өрөспүүбүлүкэҕэ сыллата ыытыллар, дуобат, саахымат сыла аһыллыытыгар анаммыт кини аатынан күрэх тэриллэр. Салгыы, кэлэр көлүөнэ дьон мантан, бу кэнниттэн кэлээччи эдэр дьон кини аатыгар киһилии сыһыаннаһыахтаахтарын туһугар биһиги олук уурдубут. Үлэлиирбит, баарбыт тухары ити өттүгэр кыһалла сатыахпыт даҕаны.
Онтон дьэ, инники өттүгэр Александр Афанасьевич аатын-суолун үйэтитии – ол кэлэр көлүөнэлэртэн тутулуктаах буолуоҕа. Онуоха кини олоҕун-үлэтин атын өттүн ырыппакка, бүгүн манна кэпсээбэккэ туран, кини өрөспүүбүлүкэҕэ дуобат эйгэтин салайбыт кэмигэр оҥорбута ол биһиги өрөспүүбүлүкэбит дуобатын сайдыытын историятыгар, ону кытта бииргэ холбоһон, биһиги бастыҥ дуобатчыттарбыт саха дуобатын аатын бүтүн Россияҕа, ону ааһан аан дойдуга аатырдыбыт дьон истэригэр, Александр Афанасьевич аата хаалыаҕа дии саныыбын.
Биһиги умнубаппыт – биһиги өрөспүүбүлүкэбититтэн бастаан сахалар ааттарыттан Россия, Сойуус, аан дойду таһымыгар тахсан күрэстэспит дьоннорбутун. Семен Семенович Николаев аатын – сахалартан дуобакка бастакы спорт маастарын. Бүгүн манна Николай Николаевич Саввинов кэлэн олорор. Кини Сойууска сахалартан аан бастаан финалга тахсан күрэхтэспит дуобатчыт. Аан дойду сэттэ төгүллээх чемпиона Гаврил Гаврильевич Колесов аата аҥардас өрөспүүбүлүкэ дуобатын историятыгар буолбакка, бүтүн Россия, аан дойду дуобатын историятыгар хаалыаҕа. Эдэр дуобатчыт Стручков Николай Константинович баар – үс төгүл аан дойдуга чемпионнаата. Бүгүн манна Александр Гаврильевич Азаров баар. Кини сахалартан бастакы аан дойду таһымнаах международнай гроссмейстер буолбут киһи. Дуобат эйгэтигэр аан дойду үрдүктэн үрдүк кэрдииһин охсубут киһи. Билигин биһиэхэ уончаҕа чугаһыыр гроссмейстердаахпыт. Олортон бастакынан бу планканы саайбыт, бу таһымҥа тахсыҥ диэн ыҥырбыт Александр Гаврильевич буолар. Бу аан дойду дуобатын историятыгар киирбит дьоннор. Олор ааттарын кытта бииргэ биһиги Александр Афанасьевич Романовпыт аата эмиэ ааттаныаҕа. Эһиги, эдэрдэр, бу саҥа дуобат эйгэтигэр киирэн эрэр дьон, иннигитигэр үтүктэр, батыһар, кинилэри кытта тэҥнэһэргэ, аһары түһэргэ, ордук үрдүк таһымҥа талаһар дьоннооххут. Биһиги дуобаппыт баай, киһи киэн туттар, күүстээх, чаҕылхай историялаах.
Александр Афанасьевич Романов аатынан дуобат өрөспүүбүлүкэтээҕи күрэҕин кыттыылаахтарын барыгытын бу бүгүҥҥү тэрээһиҥҥитинэн эҕэрдэлиибин. Түмсүүлээх буолуҥ, кыахтаах буолуҥ, дьулуурдаах буолуҥ, кыайыылаах буолуҥ. Эһиги иннигитигэр барыта санаабыт курдук, алҕаабыт курдук табыллан истин!
Ыспараапка: Александр Афанасьевич Романов 1963 сыл балаҕан ыйын 18 күнүгэр Саха АССР Мэҥэ-Хаҥалас оройуонун Майа сэлиэнньэтигэр төрөөбүтэ.
1985 с. Саха государственнай университетын «промышленнай уонна гражданскай тутуу» салаатыгар үөрэнэн тутуу инженерин идэтин баһылаабыта. Эдэр специалист үлэтин 1985 с. «Мэҥэ» совхозка тутуу маастарынан саҕалаабыта, онтон капитальнай тутуу прорабын, старшай прораб, бырайыактыыр инженер быһыытынан ситиһиилээхтик үлэлээн төрөөбүт улууһун сайдыытыгар тус кылаатын киллэрбитэ. А.А.Романов үрдүк таһымнаах, дириҥ билиилээх-көрүүлээх специалист, талааннаах тэрийээччи буолан предпринимательство тэтимнээхтик сайдар кэмигэр, 1994–2000 сс. «Кэскил», «Эркин», «Радон» уонна «СУ-98» чааһынай предприятиелары салайан Саха сиригэр тутуу сайдыытыгар сүҥкэн үтүөлээх.
А.А.Романов биир дойдулаахтарын итэҕэллэрин ылан 2003–2011 сс. «Мэҥэ Хаҥалас улууһа» муниципальнай оройуон Сэбиэтин дьокутаатынан икки төгүл талыллан үлэлээбитэ. Кини салалтатынан өрөспүүбүлүкэ 17 оройуонугар уонна Дьокуускай куоракка 80-тан тахса тутуу бырайыага үлэҕэ киирбитэ. Ол курдук, М.К.Аммосов аатынан Хотугулуу-Илиҥҥи федеральнай университет техническэй факультеттарын корпуһа, Аллараа Бэстээххэ тырааныспар техникума, Өлүөхүмэ куоратыгар спортивнай комплекс уонна стадион, итиэннэ Дьокуускайга таҥара дьиэтин уонна Нуучча православнай итэҕэлин духуобунай училищетын комплекстара уо.д.а. объектар тутуллубуттара.
2011 с. дьону-сэргэни түмэр, салайар дьоҕурдаах салайааччы Саха Өрөспүүбүлүкэтин Президенин Ыйааҕынан Саха Өрөспүүбүлүкэтин архитектураҕа уонна тутуу холбоһугар миниистирин бастакы солбуйааччытынан анаммыта. Манна үлэлиир кэмигэр А.А.Романов өрөспүүбүлүкэҕэ дьиэ-уот тутуутун сүрүннээн «2013–2016 сс. тупсаҕай оҥоһуулаах дьиэнэн хааччыйыы» судаарыстыбаннай тосхол олоххо киириитин ситиспитэ. Кини быһаччы өйөбүлүнэн 2012 с. олох-дьаһах, культура 28 объега үлэҕэ киирбитэ, дьону хаарбах дьиэлэртэн көһөрүү үлэтэ күүскэ ыытыллыбыта.
2013 с. А.А.Романов 24 №-дээх Мэҥэ-Хаҥаластааҕы биир мандааттаах быыбардыыр уокуруктан Саха Өрөспүүбүлүкэтин бар дьонун дьокутаатынан талыллан, Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Түмэнин тутууга уонна дьиэ-уот-коммунальнай хаһаайыстыбаҕа сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлинэн анаммыта. А.А.Романов быһаччы көҕүлээһининэн Саха Өрөспүүбүлүкэтин дьонугар-сэргэтигэр капитальнай тутуу, дьиэ-уот, коммунальнай хаһаайыстыба, газ, энергетика курдук тыын суолталаах боппуруостары сүрүннүүр сокуоннар ылыныллыбыттара, дьону хаарбах дьиэттэн көһөрүүгэ, тупсаҕай оҥоһуулаах дьиэнэн хааччыйыыга уонна илин эҥэр нэһилиэктэригэр газ ситимин киллэриигэ, «Сахам сирэ – ХХI үйэҕэ» үтүө дьыала бүтүн өрөспүүбүлүкэтээҕи хамсааһын чэрчитинэн тыа сирин нэһилиэнньэлээх пууннарын кииннэммит ититиигэ көһөрүүгэ, саҥа технологиянан түргэнник тутуллар олох-дьаһах объектарын киллэриигэ дьоһуннаах үлэ ыытыллыбыта.