Биллэрин курдук, улуус сэттэ нэһилиэгэ, быыбардыыр уокуруктары саҥалыы тыырыы түмүгэр, Бороҕоннооҕу уокурукка көспүттэрэ. Онон төһө да Алтан уонна Бүтэйдээх сириттэн-уотуттан талыллыбатахтарын үрдүнэн, депутаттар онтон тутулуга суох, «бэйэбит дьоммут-сэргэбит олорор нэһилиэктэрэ буолаллар» диэн, инникитин да туох кыалларынан көмөлөһөр соруктаах олохтоохтору кытта көрүстүлэр. Оттон улуустан тыырыллан атын быыбардыыр уокуруктарга барбыт нэһилиэктэргэ туһааннаах депутаттар, ол иһигэр Павел Пинигин уонна Иван Макаров, бэйэлэрэ туспа былаанынан кэлэн, дьону кытта көрсөр былааннаахтарын эппиттэр.

 

Өлөчөйгө дьон депутаттары орто оскуола ааркалаах саалатыгар көрүстүлэр. Барыта, 40-ча киһи, улахан аҥаара эдэр дьон, муһунна. Икки оскуолалаах буоланнар, нэһилиэккэ эдэр исписсийэлиистэр үлэлии кэлитэлиир эбиттэр. Бу үөрэх дьылыгар алта эдэр учуутал кыыс кэлэн, таһаарыылаахтык үлэлии-хамсыы сылдьалларын туһунан коррекционнай оскуола дириэктэрэ Поликарп Билюкин депутаттарга кэпсээтэ. Онон өлөчөйдөр эдэр кэлии исписсийэлиистэргэ анаан саҥа, толору хааччыллыылаах дьиэ нэһилиэккэ тутулларыгар баҕалаахтарын депутаттарга тиэртилэр.

 

Ил Түмэн сис кэмитиэттэрин бэрэссэдээтэллэрэ Александр Романов коммунальнай хаһаайыстыба, тутуу эйгэтигэр, Юрий Баишев тыа хаһаайыстыбатын, спорт, бүддьүөт хайысхаларыгар  сыһыаннаах иһитиннэриилэрин оҥордулар, парламент үлэтин кэпсээтилэр. Өрөспүүбүлүкэ салалтата кэнники 15 сыл устата экономикатын туруктаах оҥорууга ыытан кэлбит үлэтин, аан дойдутааҕы кириисис кэмигэр бүддьүөт хааччыллыытын таһымын лаппа тутан хаалбыта улахан ситиһии буоларын бэлиэтээтилэр.

 

Олохтоохтор мунаахсыйар уонна интэриэһиргиир боппуруостарыгар хоруй ыллылар. Ол курдук, педагогика бэтэрээнэ Татьяна Стручкова, нэһилиэк ыччатын лидерэ Дмитрий Попов, орто оскуола дириэктэрэ Саргылаана Михайлова, коррекционнай оскуола салайааччыта Поликарп Билюкин, коммунальнай хаһаайыстыба нэһилиэктээҕи учаастагын начальнига Александр Негнюров, нэһилиэк депутата, коррекционнай оскуола учуутала Роман Семенов ыйытыыларын биэрдилэр. Землеустроитель Иннокентий Попов Уһук Илиҥҥэ түҥэтиллиэхтээх биирдии гектар туһунан ыйыталаста, итиэннэ нэһилиэктэргэ элбэх кыбартыыралаах дьиэлэри тутуу туһунан туоһуласта.

 

Алтаннар саҥа кулууп, эдэр үлэһиттэргэ уоспай тутуллуутун боппуруостарын туруорустулар. Саргылаана Михайлова аҥаар өттө тымныынан хаарыйар оскуолаларын хаарбах туруктаахха хайдах киллэртэриэххэ сөбүн, Дмитрий Попов саҥа кулууп тутуллуутун «Үтүө дьыала» хамсааһын чэрчитигэр киллэрии туһунан ыйыттылар. Ханна даҕаны буоларын курдук, күөлү толоруу кыһалҕата дьүүллэһиигэ көтөҕүлүннэ. Александр Негнюров Бүтэйдээх өттүттэн суола үрэх уутун турбанан ыытарга этии киллэрдэ уонна нэһилиэккэ шлакоблогу оҥорор дьоҕус мини-собуоту аҕалан үлэлэтэр баҕалааҕын тиэртэ.

 

Бүтэйдээх нэһилиэгэр депутаттары 30-ча киһи кэлэн көрүстэ. Депутаттар оҕо спортивнай оскуолаларыгар үлэлиир тириэнньэрдэри судаарыстыба өйүүрүн туһунан мэктиэлиир сокуоннар бэлэмнэнэ сылдьалларын эттилэр. Спорка улахан ситиһиилэрдээх урукку көлүөнэ дьон ааттарын киэҥник иһитиннэрэн-биллэрэн, ааттарын үйэтитии боппуруоһа көтөҕүлүннэ. Ол курдук, оччотооҕу сэбиэскэй Таджикистаҥҥа, Киргизияҕа тириэнньэрдии сылдьан, сахаттан бастакынан көҥүл тустууга Союз спордун маастара буолбут Борис Аргунов аата ахтылынна. Аатырбыт хапсаҕайдьыт Баппаай өссө 1932 сыллаахха сахаҕа бастакынан хапсаҕайга чемпионнаабыта билиниллэ илигин эттилэр. Көҥүл тустууга ыччат киэҥник тардыһан дьарыктанар буолбутугар улахан өҥөлөөх суруналыыс, комментатор Иван Кычкин аата-суола даҕаны биллэ-көстө ааттана илигэр тохтоотулар. Ити уонна сорох боппуруостары биллиилээх кыраайы үөрэтээччи Константин Родионов дьүүллэһиигэ таһаарда. Оттон нэһилиэк олохтооҕо Давлят Назаров умайа турар мас дьиэни үөһэттэн уу түһэрэн, уотун умуруорар ордук көдьүүстээҕин этэн туран, билигин тутуллар элбэх кыбартыыралаах дьиэлэргэ баһаары утары туттуллар систиэмэлэр толкуйданаллара, чааһынай дьиэлэргэ туруоруллаллара буоллар диэн баҕа санаатын эттэ.

 

Бүтэйдээхтэр тустуу көбүөрүн, спорт площадкатын, Абалаах суола оҥоһуллуутун, Илин Эҥээргэ бастакы Таҥара дьиэтин өрөмүөннээһин боппуруостарын туруордулар. 2018 сыллаахха Бүтэйдээх нэһилиэгэр үөрэхтээһин ситимэ тэриллибитэ 125 сыла туоларынан сибээстээн, оскуола өрөмүөнүгэр көмө көрдөөтүлэр. Нэһилиэк баһылыга Алексей Игнатьев баһаарынай чаас штата аҕыйааһынын кыһалҕата баарын эттэ.

 

Депутаттары кытта көрсүбүт олохтоохтор көрсүһүүгэ бэриллибит быһаарыылартан, иһитиннэриилэртэн астынан, Ил Түмэн сис кэмитиэттэрин бэрэссэдээтэллэригэр махтаннылар.