Ил Түмэҥҥэ 2015 сыл ыам ыйын 19 күнүгэр парламент Хонтуруоллуур кэмитиэтин председателэ, “Норуот хонтуруола” бырайыак салайааччыта Александр Уаров кэтээн көрөр уонна хонтуруоллуур уорганнар Саха сиригэр сыана политикатын государство өттүттэн сүрүннээһиҥҥэ бииргэ үлэлээһиннэрин көрөр мунньаҕы салайан ыытта.
 
Мунньахха “Норуот хонтуруола” бырайыак салайааччыта Александр Уаров, Ил Түмэн аҕыйах ахсааннаах хотугу норуоттар боппуруостарыгар уонна Арктика дьыалаларыгар сис кэмитиэт председателэ, сүрүннээччитэ  Елена Голомарёва, өрөспүүбүлүкэ Ил Дарханыгар Кылаабынай хонтуруоллуур управление салайааччытын солбуйааччыта Семен Олесов, өрөспүүбүлүкэҕэ антимонопольнай сулууспа управлениетын кылаабынай эксперэ Арюна Ринчинова, өрөспүүбүлүкэ Тыа хаһаайыстыбатыгар уонна ас-үөл политикатыгар министерствотын астыыр уонна переработкалыыр промышленноска департаменын салайааччыта Андрей Андреев, Сыана политикатыгар Госкомитет – Региональнай энергетическай хамыыһыйа председателэ Антонина Винокурова, Дьокуускай куоракка “Норуот хонтуруола” бырайыак салайааччыта, Дьокуускайдааҕы Медицинскэй колледждиректора Дмитрий Алексеев, Саха сирин нэһилиэнньэтин олоҕор куттал суох буолуутун хааччыйыыга Государственнай кэмитиэтин специалистара итиэннэ Сэбиэт атын да чилиэннэрэ кытыннылар.
 
Александр Уаров мунньаҕы аһарыгар бу нэдиэлэ саҕаланыытыгар өрөспүүбүлүкэҕэ хоруупсуйаны утары үлэлиир Москваттан рабочай хамыыһыйа кэлэн үлэтин саҕалаабытын туһунан иһитиннэрдэ. “Биһиги хамыыһыйа уонна “Норуот хонтуруолун” чилиэннэрин быһыытынан үлэбитин былааннаахтык ыыта сылдьабыт. Өрөспүүбүлүкэҕэ бырайыак үлэлиэҕиттэн тыын суолталаах эмтэргэ уонна ас бородууктатыгар сыана үрдээһинэ хонтуруолга тутуллар”, -- диэтэ Александр Уаров. Бу хайысхаҕа “Норуот хонтуруола” ордук үчүгэйдик Дмитрий Алексеев салалтатынан Дьокуускайга уонна Нерюнгрига, Мирнэйгэ, Мэҥэ-Хаҥаласка, Чурапчыга, Сунтаарга, Бүлүүгэ ыытыллара бэлиэтэннэ. 
 
Санатан эттэххэ, “Норуот хонтуруола” бырайыак соругунан ас-үөл бородууктатыгар сыана үрдээһинин, нэһилиэнньэни удамыр сыаналаах ас-үөл хаачыстыбалаах бородууктатынан хааччыйыыны,   саастарын ситэ илик оҕолорго итирдэр утахтары уонна пиибэни атыылыыры бобор сокуону тутуһууну хонтуруоллааһын буолар. Ити соруктар экономическай кризиһинэн уонна Российскай Федерация уонна Саха Республикатын таһымнарыгар кризиһы утары миэрэлэри ылыныынан  сибээстээн кэлин кэмҥэ өссө ордук суолталаннылар.
 
Бу сыл олунньу 12 күнүгэр республика Ил Дархана Егор Борисов 2015 сылга Саха сирин экономиката уонна социальнай туругабигэтик сайдыытын хааччыйар бастакы уочараттаах дьаһаллары бигэргэппитэ, онно 2015 сылга Саха сирин экономиката уонна социальнай туругабигэтик сайдыытын хааччыйар бастакы уочараттаах дьаһаллар былааннарын толорууну кэтээн көрүүнү тэрийии уонна ол туһунан информацияны оҥоруу туһунан пуун баар.
 
Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр сыана политикатыгар Государственнай кэмитиэт – Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр Региональнай энергетическай хамыыһыйа председателэ Антонина Винокурова аптекаларга уонна бородуукта маҕаһыыннарыгар тыын суолтаах эмтэргэ, бородуукталарга сыананы сүрүннээһин туругун туһунан иһитиннэриитигэр, бастатан туран, бэрэбиэркэни ыытарга памятканы хайдах туһанары билиһиннэрдэ. Иккиһинэн, кини туһааннаах сокуон көҥүллээбэтин быһыытынан поставщиктар ааттара, надбавкаларын кээмэйэ уопсай билиигэ ыйыллыа суохтааҕын туһунан сэрэттэ. “Кэһии баар буоллаҕына, үҥсүү гражданин аатыттан суруллан, олохтоох дьаһалтаҕа тиксэриллэр. Сыана специалистара надбавканы ааҕыыны үөрэтэн бараннар, кэһии баар түгэнигэр акт толорон баран, биһиги кэмитиэппитигэр ыытар. Кэмитиэт административнай дьыаланы аһар, туһааннаах өрүтү мунньахха ыҥыран кэпсэтэн, быһаарсан баран, ыстараабы уурар  туһунан быһаарыыны ылынар. Онон “Норуот хонтуруола” улахан үлэ саҕаланыыта эрэ буолар”, -- диэтэ Антонина Винокурова. Бэрэбиэркэ түмүктэрин докумуоннара дьоҕус тэрилтэ буоллаҕына, муниципальнай тэриллии аатыгар, бөдөҥ тэрилтэ буоллаҕына, ФАС-ка бастаан бэриллэн, түмүгэр Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр сыана политикатыгар Государственнай кэмитиэти – Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр Региональнай энергетическай хамыыһыйа көрүүтүгэр тиксэриллиэхтээх. 
 
Дьокуускай куоракка “Норуот хонтуруола” бырайыак салайааччыта Дмитрий Алексеев куорат аптекаларыгар уонна маҕаһыыннарыгар тыын суолтаах эмтэргэ, бородуукталарга сыананы сүрүннээһин хаамыытын, туох түмүктэр баалларын туһунан иһитиннэрдэ. Кини киин куорат Строительнай, Октябрьскай уокуруктарыгар “Норуот хонтуруолун” үлэтэ сөпкө туруоруллан, былааннаах үлэ бара турарын, оттон куорат кытыытынааҕы бөһүөлэктэргэ оннук үчүгэйдик ыытыллыбатын бэлиэтээтэ. Дмитрий Алексеев хонтуруол түмүктэрин дааннайдарын общественниктар тута ФАС-ка ыытан иһэллэрин кэпсээтэ. “Биһиги ас бородууктатын атыылыыр бөдөҥ тэрилтэлэргэ социальнай тыын суолталаах эмтэргэ уонна ас бородуукталарыгар сыана үрдээһинин эрэ кэтээн, хонтуруоллаан көрөбүт. Сыана үрдүү турара -- чахчы баар. Бырааһынньыктар саҕана 1 категориялаах куурусса сымыытын сыаната 67 – 105 солкуобай этэ”, -- диэтэ кини.
 
Мунньахха бу боппуруостары дьүүллэһии кэмигэр “Айгуль”, “Скиф”, “Удачная покупка”, “Тимир” курдук ас бородууктатын бөдөҥ тэрилтэлэригэр сыананы үрдэтии түгэннэрэ бэлиэтэммитэ, ол туһунан иһитиннэрии ФАС-ка ыытыллыбыта ыйылынна. Тыын суолталаахтарга сыана куорат Баһылыгын дьаһалыгар ыйыллыбыт сыанаттан 30-40% үрдүгэ бэлиэтэнэр. Дмитрий Алексеев дьон Дьокуускай куоракка “Норуот хонтуруола” бырайыак “быһа телефонугар” эрийэн, ханна сыана үрдэтиллибитин этэрин, кыттыһарын, общественниктар көхтөөх үлэлэрин бэлиэтиир, биһириир миэрэлэри ылынар наадатын ыйда.
 
Горнай улууһуттан Ия Заровняева, Нам улууһуттан Николай Парников, Хаҥаластан Данил Аргунов “Норуот хонтуруола” улуус иһигэр сыананы сүрүннээһиҥҥэ ыытар үлэлэрин хаамыытын туһунан иһитиннэрии оҥорон, кэпсэтиилэргэ кытыннылар.
 
Николай Парников этэринэн, Нам улууһугар 17тыын суолталаах ас бородууктатыгар сыана хамсааһынын кэтээн көрөллөрүн туһунан иһитиннэрдэ. Кини улууска сыананы сүрүннээһиҥҥэ анал хамыыһыйа тэриллэрэ эрэйиллэрин туһунан этии киллэриитэ биһирэннэ.
 
“Норуот хонтуруола” бырайыак сүрүннээччитэ  Елена Голомарёва киин куоракка тыын суолталаах ас-үөл бородууктатын ахсаанын куорат мэрэ Айсен Николаев элбэтэн биэрэригэр сүбэлиир суругу бэлэмнээн ыытар наадатын ыйда. Мунньах кыттыылаахтара аны күһүҥҥэ диэри тыын суолталаах эмтэргэ уонна бородуукталарга сыана үрдээһинин кэтээн көрүүнү күүскэ ыытарга, аныгыскы мунньаҕы от ыйын саҥатыгар ыытарга быһаардылар. Түмүккэ кинилэр Саха сиригэр “Норуот хонтуруола” бырайыак өрөспүүбүлүкэҕэ сыана политикатын хонтуруоллуур үлэтин кэтээн көрөр-хонтуруоллуур уорганнары уонна общественноһы кытта бииргэ ыыттаҕына,  ордук көдьүүстээх буолуоҕун бэлиэтээтилэр.   
 
Мунньах түмүктэниитигэр Александр Уаров ас бородууксуйатын хаачыстыбатын уонна киһиэхэ куттала суох буолуутун бэрэбиэркэлээһиҥҥэ анал бэлэмнэниини барбыт “Норуот хонтуруола” бырайыак чилиэннэригэр сертификаттары уонна дастабырыанньалары  туттарда.
 
Ил Түмэн пресс-сулууспата