Ньурба оройуонун дьаһалтатыгар СӨ Ил Түмэн Бэрэссэдээтэлин солбуйааччы  Антонина Афанасьевна Григорьева, Ньурба  оройуон МО баһылыга Алексей Иннокентьев, улуус Сүбэтин бэрэссэдээтэлэ Сергей Евсеев оройуон, нэһилиэк дьахтар депутаттарын, уопсастыбанньыктарын кытары көрсүстүлэр.

Көрсүһүү саҕаланыытыгар СӨ Ил Түмэн Бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Антонина Григорьева 2019 сылга Арассыыйа Бэрэсидиэнэ Владимир Путин Анал этиилэрин олоххо киллэрии соруктара туралларын бэлиэтээн эттэ. Ил Дархан Айсен Николаев дойду салалтатын кытта үлэлэһэн национальнай 12 бырайыактарынан өрөспүүбүлүкэҕэ 6 сылга 53 млрд. солк. көрүллүбүтүн, олунньуга  РФ Федеральнай Мунньаҕын Федерациятын Сэбиэтин салайааччыта Валентина Матвиенко Москваҕа регионнар араас эйгэҕэ үлэлиир тыа сирин олохтоохторун көрсүһүүтүгэр Саха сирин дэлэгээссийэтигэр Ньурба Маалыкайыттан РСФСР үтүөлээх бырааһа, доруобуйа харыстабылын туйгуна Николай Наумович Николаев  кыттыыны ылбытын, киниэхэ доруобуйа харыстабылыгар кылаатын иһин  Валентина Матвиенко махтал суруга туттарыллыбытын туһунан үөрүүлээх сонуннары иһитиннэрдэ.

Саха сиригэр биллиилээх дьахталлар Дора Жиркова, Александра Овчинникова, Варвара Петрова Ньурбаларга үйэлэр тухары үтүө холобур быһыытынан буолуохтарын эттэ. Өрөспүүбүлүкэҕэ ыытыллар "Далбар Хотун" куонкурустарга актыбыыс дьахталлар оройуоннарын чиэһин чиэстээхтик көмүскээн кэлбиттэрин, быйыл өрөспүүбүлүкэ таһымнаах "Бастыҥ дьахтар депутат" уопуттарын, инициативаларын көрүүгэ куонкурус ыытыллара былааннанарын билиһиннэрдэ.

Муниципальнай оройуон, нэһилиэк  сэбиэтин дьокутааттарыгар Антонина Афанасьевна Эҕэрдэ суруктары үөрүүлээх быһыыга-майгыга туттартаата. Оройуон Сэбиэтин дьокутаата Нюргуяна Михайлова дьокутааттар үлэлэрин билиһиннэрдэ. Үөрүүлээх тэрээһин уопсай хаартыскаҕа түһүүнэн түмүктэннэ.

Салгыы Антонина Григорьеваны көрсөн кэпсэтиибэр нэһилиэнньэни кытта көрсүһүүлэр тустарынан кылгастык билиһиннэрдэ. Марха куустатыттан саҕалаан нэһилиэк дьонун-сэргэтин, Ньурба куоратыгар улуустааҕы доруобуйаларынан хааччахтаах оҕолору реабилитациялыыр, сокуоннай саастарын туола илик оҕолору реабилитациялыыр "Арчы" киинигэр, кырдьаҕастар интернат-дьиэлэрин кэлэктииптэрин кытары көрсүспүтүн эттэ. Нэһилиэнньэ араас араҥата, аҕам саастаах дьоннортон саҕалаан эдэр-эмэн саастаахтар тиийэ кытыннылар. Көрсүһүүлэргэ нэһилиэктэр араас таһымнаах боппуруостары биэрэллэр. Ол курдук, кэнники кэмҥэ тыын боппуруоһунан буолбут экология, доруобуйа, ыраас уу боппуруостарын көтөхтүлэр, туруорустулар. Ордук  "Модельное штатное расписание"  боппуруоһа долгутар, үлэлээх буолуу тэрилтэлэригэр үлэһити сарбыйыы долгунугар хаптарбат туһугар үлэ барыахтаах.

"Земский доктор", кэлэр сылтан "Земский учитель" бырагырааманан сааһыттан тутулуга суох үлэҕэ ылыы киириэҕэ. Үөрэх хаачыстыбатыгар, суол боппуруоһугар, дьону хаарбах дьиэлэртэн көһөрүү, кыаммат-түгэммэт, элбэх оҕолоох  дьиэ кэргэннэргэ социальнай миэрэлэри ылыныы курдук боппуруостары көтөхтүлэр. "Сэрии оҕолоро", тулаайахтара ылыныллыбыт сокуон ситэтэ суоҕунан эбии үлэлэһэргэ сорук турар. Нэһилиэктэргэ социальнай эбийиэктэргэ сылдьыталаатым, аҕам саастаах дьоннору, Мархаҕа кырачаан Артём Васильевы кытары көрсүстүм. Мелодист Афанасий Моргусов оҕону кыра сааһыттан музыка эйгэтигэр сыһыаран, талааннарын сайыннарыахха диэн этиитэ олус оруннаах. Өрөспүүбүлүкэ, оройуон, нэһилиэк да өртүлэриттэн талааннаах оҕолору сайыннарыыга үлэ барыахтаах. Тус бэйэм хас биирдии дьиэ кэргэн оҕолорун талаанын арыйалларыгар баҕа санаалаахпын. Дьон-сэргэ настарыанньата тупсубут, уопсастыбаннай олох сөргүтүллүбүт, үлэ кэлэктииптэригэр,оскуолаларга, оҕо саадтарыгар саҥа сүүрээннэри киллэрии ыытылларын бэлиэтээн этиэм этэ. Хас биирдии нэһилиэктэргэ социальнай эбийиэктэр тутуллаллар. Ол курдук, Октябрьскай нэһилиэгэр спорткомплексы тутуу саҕаланна, Маалыкайга кулууп, Хорула нэһилиэгэр саҥа сүүрээн киирэн искибиэрдэр баар буолбуттар, эһиил  балыыһа тутуллуута былааннанар. Үөдэй нэһилиэгэр оскуола, Ньурба куоратыгар тыйаатыр уо.д.а. эбийиэктэр тутуллаллара былааннанар. Дьахтар олоҕу хамсатар сүдү күүс буоларынан дьокутаат дьахталлар түмсүүлэрин үлэтин тупсаран, саҥардан, күүһүрдүү үлэтэ барыахтаах. Кинилэри көрсөн санааларын иһиттим, бэйэм санаабын тиэртим, национальнай бырайыактарга кытталларыгар ыҥырдым.

Нэһилиэнньэни кытта көрсүһүүлэргэ ордук, аҕам саастаах оройуон олоҕор актыыбынайдык кыттар дьон улуус таһымнаах глобальнай боппуруостары, ыччаты иитиигэ анал бырайыактары олоххо киллэриигэ бэйэлэрин санааларын үллэстэллэрэ хайҕабыллаах. Маны таһынан, олохтоохтор үлэ, дьиэ-уот боппуруостарын туруорсаллар. 2020 сылга Улуу Кыайыы 75 сылыгар тыыл бэтэрээннэрэ, Афганистан, Чечня сэриитигэр кыттыбыт буойуннар дьиэ ылар кыахтара суох буолан кыһалҕалары көрсөллөрүн этиннилэр.

Антонина СЕМЁНОВА