Көрсүһүүгэ Ил Түмэн өттүттэн парламент спикерин бастакы солбуйааччы Анатолий Добрянцев, спикери солбуйааччылар Ольга Балабкина, Виктор Губарев, доруобуйа харыстабылыгар, социальнай көмүскэлгэ, үлэҕэ уонна дьарыктаах буолууга сис кэмитиэтин председателэ Александр Корякин, парламент Хонтуруоллуур кэмитиэтин председателэ Александр Уаров, олохтоох салайыныы боппуруостарыгар сис кэмитиэт председателэ Василий Местников, бюджекка, үпкэ, нолуок уонна сыана политикатыгар, бас билии уонна приватизация боппуруостарыгар сис кэмитиэт председателэ Юрий Николаев, тутууга уонна олох-дьаһах коммунальнай хаһаайыстыбаҕа сис кэмитиэт председателэ Александр Романов, тыа сиригэр уонна аграрнай политикаҕа сис кэмитиэт председателэ Дмитрий Саввин, сир сыһыаннаһыыларыгар, айылҕа баайыгар уонна экологияҕа сис кэмитиэтин председателэ Владимир Прокопьев, аҕыйах ахсааннаах хотугу норуоттар боппуруостарыгар уонна Арктика дьыалаларыгар сис кэмитиэт председателэ Елена Голомарева уонна норуот депутата Алексей Филиппов кытыннылар. Амма улууһун саҥа талыллыбыт баһылыга Николай Архипов уонна улуус мунньаҕын председателэ Алексей Карманов салайан илдьэ кэлбит улуус делегациятын састаабыгар нэһилиэктэр баһылыктара, улуус мунньаҕын депутаттара бааллар. Көрсүһүүнү парламент спикерин бастакы солбуйааччы Анатолий Добрянцев иилээн-саҕалаан ыытта.  
 
Көрсүһүү саҕаланыытыгар Анатолий Добрянцев улуустан кэлбит делегацияҕа Ил Түмэн структуратын, фракцияларын, кэмитиэттэрин, сокуону оҥорор үлэтин, ылыллыбыт сокуоннары олоххо киллэриини хонтуруоллааһын туругун, парламент федеральнай сокуоннары көҕүлүүр үлэтин билиһиннэрдэ. “Амма улууһа тыа хаһаайыстыбатын улууһун быһыытынан былыр былыргыттан бурдугу үүннэриинэн биллэр-көстөр.Сыл ахсын үчүгэй үүнүүнү ылаҕыт. Ол гынан баран үүнүүгүт иһин төлөнүөхтээх харчыгытын өссө да ситэ ыла иликкит диэн истэбин. Ити өттүгэр проблема баар”, -- диэн Анатолий Добрянцев кэпсэтиини саҕалаата. Кини улуус депутаттарыгар туһаайан муниципальнай тэриллии бэрэстэбиитэллээх уоргана сокуону көҕүлүүр субъект буолар быраабын толору туһанарыгар ыҥырда.

Улуус мунньаҕын председателэ Алексей Карманов кулун тутар 15 күнүгэр ыытыллыбыт муниципальнай быыбарга баһыйар элбэх куолаһы ылан Николай Архипов Амма улууһун баһылыгынан талыллыбытын этэн туран, депутаттарга саҥа баһылыгы, улуус делегациятын састаабын билиһиннэрдэ. Алексей Карманов делегация Ил Түмэн уонна Амма улууһун икки ардыларыгар түһэрсиллибит Сөбүлэһии быһыытынан парламент үлэтин билсэ, улуус ыытар үлэтигэр сокуон, быраап өттүттэн сүбэ, көмө ыла кэлбитин этэн туран, улуус сайдыытын кэскиллээх хайысхаларыгар ыытыллар үлэ, баар проблемалар тустарынан иһитиннэрдэ. Улуус мунньаҕын депутатынан 19 киһи талыллан үлэлии сылдьар. Кини этэринэн, тыа хаһаайыстыбатыгар баар сокуон ситэ, көдьүүстээхтик үлэлээбэтиттэн тыа хаһаайыстыбатынан дьарыктанааччылар үлэлэригэр атахтаныы элбэх, онон бу өттүгэр республика саҥа сокуонун үчүгэйдик ырытан, парламент ылына охсоро наадалааҕар тохтоото. Улуус депутаттарын мунньаҕын председателэ дьаһалта үлэһиттэрэ, улуус мунньаҕын депутаттара Ил Түмэн депутаттарын кытта бииргэ үлэлээһиҥҥэ ордук ханнык хайысхаҕа практическай, методическай көмөнү, уопуту ылыахтарын, бэйэлэрин үлэлэригэр тугу туһаныахтарын, ханнык проблемаларга болҕомтону ууруохтарын сөбүн тула кэпсэтии барыахтааҕын туһунан эттэ.

 

“Үүтү туттарар туһугар кэтэх хаһаайыстыбалаах кэргэннии дьон 7 тыһыынча 500-тии мөһөөк солкуобайга медосмотру бараллар, уопсайа, 15 тыһыынча. Аны квартал ахсын бу дьон 5 тыһыынча 115 солкуобайдыыга анализтары туттараллар, ол аата, сылга 20 тыһыынча солкуобай буолар. Үүт аналиһыгар ый ахсын, ол аата 10 ыйга, 700-лии мөһөөгү төлүүллэр, онто 10 ыйга уопсайа 7 тыһыынча солкуобайга тэҥнэһэр. Ынах маститын аналиһыгар 10 хонук ахсын 80-нуу солкуобайы төлүүллэр, биэс ынахтаах киһи ыйга 4 тыһыынчаны төлүүрүгэр тиийэр. Итиннэ Декларацията эбиллэр. Онон аҥардас ити үүтү туттарыытыгар сылга барыта 50-52 тыһыынча солкуобай төлөнөр. Итиннэ өссө ити анализтары нэһилиэктэртэн улуус киинигэр туттара барар айан ороскуотун эбиэххэ сөп. 1 тонна үүт 30 - 36 тыһыынчаҕа туруон сөп. Үүтү туттарыы оччотугар төһө барыстааҕый?”, -- диэтэ кини.

 

Улууска, ханнык баҕарар тыа сиригэр курдук, бюджет үлэһиттэрэ уонна пенсионердар харчыны банковскай карточкаттан устан ылар туһугар улуус киинигэр айанныырга күһэллэллэр. Биир да нэһилиэккэ банкомат суох. Ити курдук Алексей Карманов оттон айылҕа харыстабылыгар, сири туһаныы боппуруостарыгар Ил Түмэн сир сыһыаннаһыыларыгар, айылҕа баайыгар уонна экологияҕа сис кэмитиэтин председателэ Владимир Прокопьевы кытта дуогабар быһыытынан Аммаҕа от ыйын бастакы аҥарыгар “төгүрүк остуолу” ыытар былаан баарын, итинтэн да атын нэһилиэнньэ көрсөр араас кыһалҕата элбэҕин бэлиэтээтэ.

 

“Ыйытыы-хоруй” бэрээдэгинэн барбыт кэпсэтиилэргэ тыа хаһаайыстыбатын сорох боломуочуйаларын толоруу проблемаларыгар, чуолаан, көнньүнэн өлбүт сүөһүнү көмөр сири көрүү-истии, булчуттарга пенсияны анааһын, сүөһү ахсаана, үүтү туттарыы кээмэйэ аҕыйааһынын төрүөттэрин, тыа хаһаайыстыбатын сирин аналынан туһаммат дьонтон сири төттөрү ылыы уо.д.а. курдук республика тыатын сиригэр көрсүллэр үгүс боппуруостар тула санаалары атастаһыы буолла.

 

Көрсүһүүгэ көтөҕүллүбүт ити проблемаларга, кэпсэтиилэргэ норуот депутаттара Анатолий Добрянцев, Ольга Балабкина,  Юрий Николаев, Дмитрий Саввин, Владимир Прокопьев, Александр Корякин, Александр Уаров, Василий Местников, Александр Романов, Алексей Филиппов уонна да атыттар кыттаннар, улуус делегацията туруорар боппуруостарын быһаарар суолларга тус көрүүлэрин, санааларын эттилэр уонна улуус сайдыытын кэскиллээх  хайысхаларыгар бэйэлэрин сүбэлэрин-соргуларын тиэртилэр.

 

Мантан салгыы улуус делегацията Амма улууһуттан Ил Түмэҥҥэ талыллыбыт бэйэлэрин депутаттарын Александр Корякины уонна Алексей Филипповы кытта көрүстүлэр. “Амма улууһун сайдар кэскилэ” диэн дьыалабыай көрсүһүүгэ улуус баһылыга Николай Архипов Амма улууһун социальнай-экономическай сайдыытын кэскилин туһунан дакылаата истилиннэ. Салгыы улууска ыытыллыахтаах Саха сирин норуоттарын VII спортивнай оонньууларыгар бэлэмнэнии, социальнай объектары тутуу проблемаларын, муниципальнай тэриллии сайдыытыгар дьайар сокуоннарга уларытыылары киллэрии, Амматтан төрүттээх Дьокуускай олохтоохторун бу сыллааҕы былаана уо.д.а. дьүүллэһилиннэ. Көрсүһүү түмүгэр бииргэ үлэлээһин туһунан Сөбүлэһиини салгыырга икки өттүттэн илии баттанна.    

 

Ити курдук икки өттүттэн дьыалабыайдык, интэриэстээхтик барбыт көрсүһүү инники бииргэ үлэлээһин салгыы сайдар бигэ олугун уурда.