Сегодня, 25 декабря 2017 года, в г. Якутске проходят мероприятия, посвященные значимому для республики историческому событию - 95-летию I Всеякутского учредительного съезда Советов, который заложил основу в формировании и развитии государственности Якутии, законодательно закрепил образование Якутской АССР в составе РСФСР.
В этот знаменательный день народные депутаты республики, ветераны государственной службы, председатели улусных собраний депутатов, молодежь почтили память выдающихся государственных, общественных деятелей, стоявших у истоков создания Якутской АССР, - организаторов, делегатов I Всеякутского учредительного съезда Советов.
Председатель Государственного Собрания (Ил Тумэн) Республики Саха (Якутия) Александр Жирков, Председатель Государственного Собрания (Ил Тумэн) Республики Саха (Якутия) IV созыва Виталий Басыгысов, председатель постоянного комитета по государственному строительству и законодательству Алексей Еремеев, председатель постоянного комитета по вопросам коренных малочисленных народов Севера и делам Арктики Елена Голомарева, воздавая дань уважения памяти, возложили цветы к памятнику Максиму Кировичу Аммосову. Напомним, на днях, 22 декабря 2017 года, общественность республики отметила 120-летие со дня рождения легендарного сына якутского народа, основателя государственности Якутии и Кыргызстана, первого руководителя Якутской АССР и Киргизской ССР Максима Кировича Аммосова.
Первый заместитель Председателя Государственного Собрания (Ил Тумэн) Республики Саха (Якутия) Анатолий Добрянцев, Председатель Совета старейшин Республики Саха (Якутия) Люлия Григорьева, председатель постоянного комитета по здравоохранению, социальной защите, труду и занятости Александр Корякин отдали дань благодарности Платону Алексеевичу Ойунскому.
Заместитель Председателя Государственного Собрания (Ил Тумэн) Республики Саха (Якутия) Виктор Губарев, председатель постоянного комитета по земельным отношениям, природным ресурсам и экологии Владимир Прокопьев, председатель мандатной и регламентной комиссии Марфа Филиппова почтили память Исидора Никифоровича Барахова.
Председатель постоянного комитета по селу и аграрной политике Дмитрий Саввин, председатель постоянного комитета по вопросам местного самоуправления Василий Местников, председатель постоянного комитета по делам семьи, детства, молодежи, физической культуре и спорту Юрий Баишев воздали дань признательности памяти Степана Максимовича Аржакова.
В тех учреждениях, которым были присвоены имена отцов-основателей республики, состоялись мероприятия в рамках памятной даты. Так, 30 ноября 2017 года в Северо-Восточном федеральном университете им. М.К. Аммосова прошла научно-практическая конференция «История парламентаризма: современные подходы и оценки», посвященная 95-летию I Всеякутского учредительного съезда Советов. На конференции представители органов власти республики, профессора, молодые ученые и студенты обсудили влияние первого съезда на формирование и развитие государственности Якутии. В Саха академическом театре имени П.А. Ойунского, в преддверии значимого для якутян дня, 24 декабря 2017 года, представлена премьера спектакля «Республика» по пьесе драматурга Дмитрия Наумова.
В Государственном Собрании (Ил Тумэн) Республики Саха (Якутия) 25 декабря прошла церемония открытия музея истории парламента республики.
Сегодня в Государственном театре оперы и балета имени Д.К. Сивцева-Суорун Омоллона в 18.00 часов состоится торжественное собрание Государственного Собрание (Ил Тумэн) Республики Саха (Якутия), Правительства Республики Саха (Якутия) и общественности республики, посвященное 95-летию I Всеякутского учредительного съезда Советов.
Пресс-служба Ил Тумэна
Сэбиэттэр бастакы съезтэрин 95 сылыгар өрөспүүбүлүкэни төрүттээбит чулуу дьоммутугар сүгүрүйдүлэр
Өрөспүүбүлүкэбит историятыгар ураты суолталаммыт Сэбиэттэр бастакы Бүттүүн Саха сиринээҕи съезтэрин 95 сылыгар аналлаах тэрээһиннэр бүгүн, ахсынньы 25 күнүгэр, Дьокуускай куоракка ыытыллаллар.
Бэлиэ күн Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Түмэнин салалтата, норуот депутаттара, государственнай сулууспа ветераннара, эдэр ыччат өрөспүүбүлүкэбитин төрүттээбит, сайдыыга дьоһун суолу тэлбит, бастакы съеһи тэрийбит, делегат быһыытынан кыттыбыт чулуу дьоммут сырдык ааттарыгар сүгүрүйдүлэр.
Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Түмэнин Бэрэссэдээтэлэ Александр Жирков, IV ыҥырыылаах Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Түмэнин Бэрэссэдээтэлэ Виталий Басыгысов, Ил Түмэн судаарыстыбаннай тутулга, сокуоннаска сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Алексей Еремеев, Ил Түмэн хотугу аҕыйах ахсааннаах төрүт олохтоох омуктар уонна Арктика дьыалаларыгар сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Елена Голомарева Максим Кирович Аммосов пааматынньыгар сибэкки уурдулар.
Платон Алексеевич Ойуунускай пааматынньыгар Ил Түмэн Бэрэссэдээтэлин бастакы солбуйааччы Анатолий Добрянцев, Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ытык сүбэтин сэбиэтин бэрэссэдээтэлэ Люлия Григорьева, Ил Түмэн доруобуйа харыстабылыгар, социальнай көмүскэлгэ, үлэҕэ уонна дьарыктаах буолууга сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Александр Корякин дойдубут сайдыытыгар кылаатын аҕыннылар.
Исидор Сидорович Барахов пааматынньыгар Ил Түмэн Бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Виктор Губарев, Ил Түмэн сир сыһыаннаһыыларыгар, айылҕа баайыгар уонна экологияҕа сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Владимир Прокопьев, Ил Түмэн мандакка уонна регламеҥҥа хамыыһыйатын бэрэссэдээтэлэ Марфа Филиппова уонна Степан Максимович Аржаков өйдөбүнньүк бэлиэтигэр Ил Түмэн аграрнай политикаҕа уонна тыа сиригэр сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Дмитрий Саввин, Ил Түмэн олохтоох салайыныы боппуруостарыгар сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Василий Местников, Ил Түмэн дьиэ кэргэн, оҕо, ыччат дьыалаларыгар, физическэй култуураҕа уонна спорка сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Юрий Баишев сибэкки дьөрбөтүн уурдулар.
Съезд ыытыллыбыта 95 сылыгар анаммыт дьаһаллар чэрчилэринэн өрөспүүбүлүкэ судаарыстыбаннаһын төрүттээбит Максим Аммосов аатын сүгэр Хотугулуу-Илиҥҥи федеральнай университекка Саха сирин парламентаризмын историятыгар өрөспүүбүлүкэтээҕи научнай-практическай конференция буолбута. Манна өрөспүүбүлүкэ салалтата, профессордар, эдэр учуонайдар, студеннар кыттыыны ылбыттара. Бэҕэһээ, ахсынньы 24 күнүгэр, судаарыстыбаннас олохтонуутун турууласпыт Платон Ойуунускай аатын сүгэр Саха академическай театрыгар суруйааччы Дмитрий Наумов «Өрөспүүбүлүкэ» пьесатынан режиссер Руслан Тараховскай спектаклын сүрэхтэниитэ буолла.
Бүгүн, ахсынньы 25 күнүгэр, сарсыарда 11 чаастан Ил Түмэҥҥэ Саха Өрөспүүбүлүкэтин парламенын историятын музейа аһыллынна. Киэһэ 18 чаастан Д.К. Сивцев – Суорун Омоллоон аатынан Опера уонна балет государственнай театрыгар Сэбиэттэр бастакы Бүттүүн Саха сиринээҕи съезтэрин 95 сылын бэлиэтиир өрөспүүбүлүкэ общественноһын үөрүүлээх мунньаҕа ыытыллыаҕа.
Историяттан санаттахха, Сэбиэттэр бастакы Бүттүүн Саха сиринээҕи съезтэрэ 1922 сыл ахсынньы 27 – 1923 сыл тохсунньу 19 күннэригэр Дьокуускайга буолбута. Дьокуускай, Бүлүү, Өлүөхүмэ уонна Ленскэй уокуруктартан 102 делегат кыттыбыта.
Бу съезд Саха судаарыстыбаннаһа олохтонуутугар бэлиэ суолталаммыта, былаас уорганнарын үлэтин саҕалааһыныгар олук уурбута. Саха АССР Киин Ситэриилээх кэмитиэтин (ЦИК) састаабыгар 25 киһи уонна 9 кандидат киирбиттэрэ. ЯЦИК бэрэссэдээтэлинэн П.А.Слепцов-Ойуунускай, солбуйааччытынан А.Д.Широких талыллыбыттара. ЯЦИК президиумугар П.А.Слепцов, М.К.Аммосов, К.К.Байкалов, А.Д.Широких, С.Н.Донской-I, А.Л.Бахсыров бааллара. И.И.Горохов ЯЦИК сэкирэтээринэн анаммыта.
1925 сыл саҕаланыытыгар САССР Сэбиэттэрин III съезтэригэр САССР Төрүт сокуона бигэргэтиллибитэ. Төрүт сокуон быһыытынан Саха АССР РСФСР арахсыспат сорҕотунан билиниллибитэ.
Сэбиэттэр съезд кэмигэр өрөспүүбүлүкэ үрдүкү былааһынан Саха сиринээҕи Киин Ситэриилээх Кэмитиэт (ЯЦИК), САССР сокуонун таһаарар, дьаһайар уонна хонтуруоллуур үрдүкү уоргана буолбута. Ити курдук, Саха сирин олохтоохторо аан бастаан судаарыстыбаннаһы ылыммыттара.
1922-1937 сылларга барыта 9 съезд буолбута. Архыып докумуоннарыгар сурулларынан съезтэр Интернационалы ыллааһынтан саҕаланаллар эбит. Дакылаатчыт санаатын сааһылаан этэригэр 40 мүнүүтэ бэриллэрэ. Мэлдьи буоларын курдук, түмүккэ съезд резолюциятын ылаллара.
Ил Түмэн пресс-сулууспата
Опубликовано: 25 декабря, 2017 - 14:46
Заметили ошибку в тексте? Выделите ее и нажмите Ctrl+Enter, чтобы сообщить об этом администратору.
Спасибо!
Спасибо!