Үбүлүөйдээх дьоро түгэни өрөспүүбүлүкэ биир кырдьаҕас үөрэҕин кыһата тупсан-киэркэйэн көрүстэ. Отут сыллааҕыта үлэҕэ киирбит үс мэндиэмэннээх таас дьиэҕэ быйылгы үөрэх дьылыгар капитальнай өрөмүөн ыытыллан, аныгы объектартан итэҕэһэ суох сэргэх көрүҥнэннэ. Федеральнай программа көмөтүнэн кабинеттар, көрүдүөрдэр, спортивнай, актовай саалалар, остолобуой, о.д.а. саҥардылыннылар. Хайҕаллааҕа, оскуола выпускниктара тупсарыы үлэтигэр көхтөөхтүк кыттыстылар, 62 түннүгү уларытан көмөлөстүлэр.

 

Кэлбит ыалдьыттарга оскуола устун экскурсия тэрийдилэр, кылаас чаастара ыытылыннылар. Биир долгутуулаах түгэнинэн көлүөнэлэринэн параад буолла. Саамай кырдьаҕас выпускнигынан бу күн куораттан анаан-минээн кэлбит 96 саастаах учуутал, оскуолаҕа уһуннук, айымньылаахтык үлэлээбит Слепцовтар педагогическай династияларын төрүттээччи, Учууталлар учууталлара, РСФСР норуотун үөрэҕириитин туйгуна Матрена Семеновна Гоголева буолан, бу үөрүүгэ кыттыста. Ити курдук көлүөнэлэр көрсүһүүлэригэр бэҕэһээ эрэ оскуоланы бүтэрбиттэри сэргэ 90-гар чугаһаабыт оччотооҕу кэм үөрэнээччилэрэ оҕо саастарын эргиттилэр.

 

Улуус улахан оскуолатын историята дириҥ ис хоһоонноох, баай үгэстээх. Манна үгүс үтүөкэн учууталлар айымньылаахтык үлэлээннэр, бэйэлэрин суолларын-иистэрин хаалларбыттара. Элбэхтэн биир холобур - орто оскуола бастакы выпускнига, Россия уонна САССР үтүөлээх учуутала, «Үлэ Кыһыл Знамята” орден кавалера Ия Петровна Рыбкина тапталлаах кыһатыгар 29 сыл устата завуһунан үлэлээбитэ. Махталлаах үөрэнээччилэр киниэхэ оскуола иннигэр учуутал эдэр сэбэрэтин санатар пааматынньыгы туруорбуттара.

 

Мүрү кыһата орто оскуола статуһун 1940 сыллаахха ылбыта. Саха сиригэр биир бастакынан 1966 сыллаахха физиканы, математиканы дириҥэтэн үөрэтэр кылаастар арыллыбыттара. 40-тан тахса сыл устата физмат кылаастары үгүс оҕо ситиһиилээхтик бүтэрэн, элбэх наука доктордара, профессордар, кандидаттар тахсыбыттара. Бастакы выпускник Егор Жирков наука доктора, политическай деятель буолбута. Физико-математическай наука доктора Сергей Гурченков Алтай техническэй университетын биир бастыҥ профессора, университет индустриальнай институтун ректорынан уһуннук үлэлээбитэ.

 

Оскуола үбүлүөйүн үөрүүлээх тэрээһиннэрэ хас да сиринэн ыытылыннылар. Манна баппатахтарга уонна ыраахтан кыайан кэлбэтэх дьоҥҥо аныгы ситимҥэ Ютуб нөҥүө быһа биэрии буолла. «Өркөн» кинотеатрга буолбут тэрээһиҥҥэ оскуола билиҥҥи үлэтин, ситиһиилэрин директор Семен Бурнашев билиһиннэрдэ.

 

Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Түмэнин Бэрэссэдээтэлэ Александр Жирков мустубут дьону эҕэрдэлээтэ. Кини этиитин саҕаланыытыгар саҥардыллыбыт оскуоланы көрбүтүн, онуоха кылаастары кэрийэ сылдьан, үс выпускник кэпсэтэ олороругар түбэһэн, хас сыллаахха бүтэрбиттэрин ыйыппытыгар, 1960 сыллааҕыларын эппиттэрин бэлиэтээтэ. Ити аата кинилэр 58 сыл анараа өттүгэр бүтэриэхтэриттэн күн бүгүнүгэр диэри үөрэммит кыһаларын туһунан үтүө өйдөбүлү сүрэхтэригэр-быардарыгар чугастык иҥэрэ сылдьалларын, оскуола коллективын кытта бүгүҥҥү дьоро күнү бииргэ атааралларын аҕынна.

 

«145 сыл үлэлээбит оскуола историята сүрдээх баай ис хоһоонноох, бэлиэ кэрдиис кэмнэрдээх. Сэрии кэннинээҕи сыллары анааран көрдөххө, Иван Степанович Колодезников, Андрей Григорьевич Никифоров, Иван Николаевич Данилов, Семен Семенович Готовцев, Ия Петровна Рыбкина салайыыларынан, кинилэри кытта бииргэ үлэлээбит үтүөкэннээх учууталлар Мүрү оскуолатын аатын-суолун бүтүн республика үрдүнэн, тас өттүгэр тиийэ ааттаппыттара. Итиэннэ кыахтаах, дьоҕурдаах, талааннаах оҕолору иитэн, үөрэтэн, айан суолугар тахсыыларыгар суолу тэлбиттэрэ. Оскуола бастыҥ үөрэнээччилэрин сүүһүнэн киһини бэлиэтиэххэ сөп. Мүрү оскуолатыгар үөрэммит дьоннортон судаарыстыбаннай деятеллэр, суруйааччылар Василий Протодьяконов-Кулантайы, Сергей Васильевы-Борогонскайы, алтай, түүр тылларын бастыҥ чинчийээччи быһыытынан биллибит Иннокентий Пуховы, Россия бастакы ыҥырыылаах Госдуматыгар депутатынан талыллан үлэлээбит, 90-с сс. саҕаланыыларыгар Саха Өрөспүүбүлүкэтин үөрэҕин миниистирэ Егор Жирковы, убайдыы-бырааттыы Иван, Александр, Афанасий Мигалкиннары, Саха Өрөспүүбүлүкэтин норуодунай худуоһунньуга, академик Артур Васильевы, медицинскэй наука доктора Маргарита Самсонованы, улуус билиҥҥи баһылыга Алексей Федотовы уо.д.а. киэн тутта ааттыахха сөп.

 

Оскуола үбүлүөйүгэр сүрдээх элбэх киһи мустубут, өтөрүнэн бачча үгүс ыалдьыт Бороҕоҥҥо тоҕуоруһа илигэ диэн бэлиэтииллэр. Хаһан баҕарар үөрэммит сыллар хас биирдиибитигэр ахтылҕаннаахтар, бука барыбытыгар, эдэриттэн ытык кырдьаҕаһыгар тиийэ, оҕо сааспыт саамай кэрэ кэмнэрэ буолаллар. Үөрэппит учууталларбыт, бастакы кылаастан бииргэ үөрэммит оҕолорбут, бастакы тапталбыт -- өйбүт-санаабыт, сүрэхпит саамай бүөм сирдэригэр күн бүгүнүгэр диэри харалла сылдьаллар. Ол үтүө өйдөбүл эһигини бу Мүрү сиригэр өрөспүүбүлүкэ биир саамай кырдьаҕас, ааттаах-суоллаах, улуус киэн туттар уонна киин оскуолатыгар түмтэ. Бука барыгытын эдэр сааһы кытта көрсүһэр, оҕо сааһы кытта алтыһар үөрүүлээх күнүнэн ис сүрэхпиттэн эҕэрдэлиибин. Биһиэхэ хас биирдиибитигэр үөрэммит оскуолабыт, доҕотторбут, учууталларбыт өрүү сырдык өйдөбүллээх буола турдуннар», -- диэн спикер үтүө баҕа санааны этэн туран, наҕараадалары туттарда.

 

Ил Түмэн Бэрэссэдээтэлин Махтал суругунан саха тылын уонна литературатын учуутала Матрена Местникова, Ил Түмэн Махталынан нуучча тылын уонна литературатын учуутала Зинаида Черкашина, Ил Түмэн Бочуоттаах грамотатынан математика учуутала Лариса Атласова наҕараадаланнылар.

 

Үөрэх эйгэтигэр өр сыллаах айымньылаах үлэтин, кылаатын иһин Саха Өрөспүүбүлүкэтин үтүөлээх учуутала үрдүк ааты Александр Жирков алын сүһүөх кылаас учуутала Евдокия Ноговицынаҕа дохсун ытыс тыаһыгар арыаллатан туттарда.

 

Салгыы эҕэрдэлэрин улуус баһылыга Алексей Федотов, СӨ үөрэҕин уонна наукатын миниистирин солбуйааччы Василий Мигалкин, Мүрү нэһилиэгин баһылыга Василий Аммосов, Ил Түмэн депутата Егор Жирков, саха норуодунай поэта Иван Мигалкин, улуус, Дьокуускай куорат оскуолаларын директордара, выпускниктар о.д.а. эттилэр.

 

Дьоро киэһэни оскуола уолаттарын хора Бартыһаан Дьөгүөрэп туһунан ырыанан киэргэттэ. «Оҕонньор аатынан оскуола аатырар» диэн ырыа тылыгар этиллэрин курдук, кырдьаҕас оскуола аныгы кэмҥэ үлэтэ-хамнаһа тахсыылаах буоллун, Герой аатын үрдүктүк тута, көлүөнэлэри ситимнии турдун.