Приемҥа норуот депутаттара, Саха республикатын правительствотын председателин солбуйааччы Феодосия Габышева, ыраах Кыргызстантан кэлбит ыалдьыттар: Кыргызстан государтвеннай университетын проректора Аниса Борубаева, Г. Айтиев аатынан манаһы үөрэтэр государственнай институтун директора Топчубек Тургуналиев, Г. Айтиев аатынан Киргизиятааҕы национальнай музей ученай секретара Нур Бейшеева уонна И.Арабаев аатынан Кыргызстан государтвеннай университетын үлэһитэ Токтобай Мулкубатов, кыттыыны ыллылар.

 

Тэрийиини ХИФУ профессора Василий Илларионов иилээн-саҕалаан ыытта. Хайа баҕарар ыһыахха кэлбит дьону маанылаан-күндүлээн көрсөр үгэс былыр былыргаттан баар, ону тутуһан Ил Тумэн вице-спикерэ Александр Жирков олоҥхоһуттарага, үҥкүүһүттэргэ, талба талааннаахтарга анаан-минээн остуол тэрийдэ диэтэ. “Олоҥхо ыһыаҕар Мэҥэ-Хаҥалас сураҕырбыт олохоһуттарын Николай Абрамов-Кынат, Иннокентий Бурнашев-Тоҥ Суорун, Николай Степанов-Ноорой хос сиэннэрэ Аксинья Абрамова, Николай Баишев, Анисия Степанова-Маркова олоҥхону кыттыһан толорбуттара олоҥхо утума быстыбакка баран иһэрин кэрэһэлиир”, - диэн Василий Васильевич сэҥээрбитин туһунан мустубут дьоҥҥо эттэ.

 

Саха республикатын правительствотын председателин солбуйааччы, Олоҥхо ыһыаҕын тэрийэ комитетын председателэ Феодосия Габышева “эһиги этиигитин, сүбэҕитин хомуйан үлэбитигэр туттабыт” диэтэ. Кини кэнники кэмҥэ Олоҥхо ыһыаҕын ыытыыга саҥа хамсааһыннар киирдилэр, холобур, уустар кыттар буоллулар диэтэ. Хас биирдии ыһыаҕы ыытар улуус бэйэтэ туспа концепциянан бу ыһыахтары ыһар буолла, онон мэҥэлэр тэрээһиннэриттэн күүс ылан эһиил Хаҥаласка тэриллэр Олоҥхо ыһыаҕар көрсүөхпүт диэтэ.

 

Г. Айтиев аатынан манаһы үөрэтэр государственнай институт директора, кыргыз норуотун суруйааччыта Топчубек Тургуналиев сахалар уонна кыргызтар биир төрүттээхпит диэн бэлиэтээтэ уонна саха омуга ис культурата баайыттан, бэйэтин эпоһын олоҥхону өрө тутан, национальнай бырааһынньык ыытарыттан улаханных сөхпүтүн-махтайбытын биллэрдэ уонна Кыргызстан историятын көрдөрөр хартыынаны бэлэх уунна. «Саха сирин бары олохтоохторугар бэлэхпит – биһиги Александр Николаевич Жирков этиитин ылынаммыт «Дьулуруйар Ньургун Боотур» олоҥхону кыргыз тылыгар переводтаан таһаарыахпыт”, - диэтэ. Даҕатан эттэххэ, билигин киргизтэр манастара саха тылыгар переводтана сылдьаллар.

 

Мэҥэ-Хаҥалас улууһун баһылыга Николай Старостин Мэҥэ-Хаҥалас улууһугар импровизатор-олоҥхоһутуттан Манчаарыттан саҕалаан бары олоҥхоһуттарын түмэн, улуус Олоҥхоҕо ассоциациятын өҥөтүнэн 22 кинигэни оҥорон таһаарбыттарын туһунан кэпсээтэ. «212 олоҥхоһут аата чуолкайданна», - диэтэ.

 

Мэҥэ-Хаҥалас улууһун Олоҥхо ассоцициятын председателэ Февронья Шишигина бу уораҕайга биһиги омукпут саамай талааннаах, дьоҕурдаах дьонноро кэлэн олороллоруттан астынарын биллэрдэ. Олоҥхо ыһыаҕын республика араас улуустарыттан аар-сааргы аатырбыт 124 олоҥхоһуттар, дорҕоонноох этиилээх оһуохайдьыттар, 150 олоҥхону толорооччу, оһуокайы этээччи оҕолор кэлэн киэргэттилэр диэтэ. «Күрэххэ кыттааччы элбэҕэ бэрт буолан олоҥхоһуттары биирдии эрэ чаас эттэрэргэ күһэлиннибит”, - диэн Февронья Васильевна быһаарда. Ону тэҥэ, Февронья Шишигина норуокка бэлэх оҥорон  Мэҥэ-Хаҥалас 200-тэн тахса олоҥхоһуттарын туһунан антологияны, олоҥхоһуттарга анаммыт 21 кинигэни, «Манчаары дохсун олоҕо оҕо хараҕынан” диэн альбому, түөрт олоҥхону оҕолорго үөрэтиигэ анаммыт кинигэни, «Олонхо: угол зрения” диэн физикаҕа уонна математикаҕа задачниктарын презентациялаата.

 

Василий Илларионов Ил Түмэн вице-спикерэ, Олоҥхо уон сылын бэлэмнээн ыытыыга Саха Республикатын Национальнай тэрийэр комитетын бэрэссэдээтэлэ Александр Жирков Олоҥхо ыһыахтара үрдүк тэриллиилээхтик баралларыгар, ыһыах концепцията оҥоһулларыгар улахан үлэни ыыппыта диэн бэлиэтээтэ уонна түмүк тылы биэрдэ. Александр Жирков олоҥхо ыһыаҕар оҥоһуллар сиэр-туом былыр былыргаттан сүүһүнэн сыллары быһа чочуллан кэлбит, сүрдээх боростуой, дьоҥҥо тиийимтиэ сиэр-туом диэн тоһоҕолоон эттэ. Ол иһин бэйэбит эрэ буолбакка ыалдьыттар эмиэ биирдэ көрдүлэр да, биирдэ кыттыстылар да бэрт судургутук ылыналлар уонна өйдүүлэр диэтэ. «Сиэр-туом айылҕатыттан боростуой, өйдөнүмтүө уонна тиийимтиэ буолоухтаах. Былыр былыргаттан сахалар үрдүк айыылартан өҥү, баайы, тоту көрдөһөбүт. Сир элбэх үүнүүнү биэриэхтээх, сир өлгөмнүк үүнүөхтээх. Ол иһин биһиги алгыстарбыт бука барыта сыһыы муҥунан сыспай сиэллээхтэр сырыылаатыннар, хотон муҥунан хороҕор муостаахтар хойуннуннар, иитэр сүөһүгүт күрүөлэннин, төрөтөр оҕоҕут төлкөлөннүн диэн буолар», - диэн быһаарда Александр Жирков.

 

«Олоҥхо ыһыаҕар саамай бастыҥнарынан олоҥхо бэйэтэ уонна оһуохай ааттаныллыахтаахтар. Атын ыһыахтартан уратыта диэн, Олоҥхо ыһыаҕа сиэр-туом өттүнэн дириҥээн иһэр», - диэн тоһоҕолоон эттэ Александр Николаевич. Ону тэҥэ, быйылгы ыһыах уратытынан элбэх оҕо-ыччат кыттыбытын бэлиэтээтэ уонна «Олоҥхо ыһыаҕа тупсан, дьону тардар Улуу тунах ыһыах буолуо» диэн баҕа санаатын эттэ.

 

Ил Түмэн вице-спикерэ, Олоҥхо уон сылын бэлэмнээн ыытыыга Саха Республикатын Национальнай тэрийэр комитетын бэрэссэдээтэлэ Александр Жирков ыһыахха кытта сылдьар олоҥхоһуттартан бастыҥнарыгар Петр Тихоновка, Аркадий Михайловка, Иван Григорьевка, Николай Тарасовка, Валенин Исаковка, тэрийээччилэргэ Борис Михайловка, Мария Шипошинаҕа, Зоя Сысолятинаҕа, Тамара Афанасьеваҕа, уустарга Дмитрий Поповка, Сарыал Билюкиҥҥа, оһуохайдьыттарга Николай Тимофеевка, Семен Черноградскайга Саха Республикатын Национальнай тэрийэр комитетын Почетнай грамоталарын туттарда уонна хары чаһыларын бэлэх уунна.