Сис кэмитиэт председателэ Дмитрий Саввин көҕүлээн киллэрбит “Ыттары, куоскалары, экзотическай кыыллары көрүү бэрээдэгин уонна кинилэр хаһаайыннарын эппиэтинэстэрин туһунан” Саха Республикатын сокуонун барылын бастакы ааҕыыга республика Правительствотын Председателин бастакы солбуйааччы Петр Алексеев иһитиннэриитэ дьүүллэһилиннэ.

 

Иһитиннэриигэ этиллибитинэн, сокуон барыла икки ыстатыйаттан турар. Ол курдук дьиэ кыылын хаһаайына көрөр кыылын бэйдиэ бырахпакка, атын хаһаайыны буларыгар эбэтэр көрөр-харайар сиргэ туттарарыгар эбээһинэстиир өйдөбүллэргэ итиэннэ киһиэхэ кутталлаах боруода ыттар испииһэктэригэр чуолкайдааһыннар уонна эбиилэр киллэриллибиттэр. Маны таһынан барылга хаһаайын эппиэтинэстээх буоларын туһугар ыттарга, куоскаларга, экзотическай кыылларга дьиэ кыыла кимиэнэ буоларын көрдөрөр чиптары кэтэрдии ыытыллыахтааҕын туһунан этилэр.

 

Петр Алексеевка норуот депутаттара Василий Тимофеев, Виктор Федоров, Юрий Баишев, Алексей Еремеев ыттары, куоскалары, экзотическай кыыллары көрүү бэрээдэгэр уонна кинилэр хаһаайыннарын эппиэтинэстэригэр сыһыаннаах элбэх чуолкайдыыр ыйытыылары биэрдилэр.

 

Мунньах кыттыылаахтара “Ыттары, куоскалары, экзотическай кыыллары көрүү бэрээдэгин уонна кинилэр хаһаайыннарын эппиэтинэстэрин туһунан” Саха Республикатын сокуонун барылын бастакы ааҕыыга ылынарга куоластаатылар.  

Парламент сис кэмитиэтэ 2014 сылга республика Ааҕар-суоттуур палатата республика бюджетыттан тулалыыр айылҕаны харыстааһыҥҥа итиэннэ республика агропромышленнай комплексыгар государственнай бюджеттан көрүллүбүт үбү көдьүүстээхтик туһаныыны хонтуруоллааһыҥҥа ыыппыт үлэтин түмүктэрин иһиттэ.

Ааҕар-суоттуур палата аудитордара бэрэбиэркэлиир үлэлэрин Ис дьыала министерствотын үлэһиттэрин кытта бииргэ ыыталлар. Палата аудитора Екатерина Федорова иһитиннэрбитинэн, республика үрдүнэн уопсайынан 3 526,6 мөл. солкуобайдаах бюджет үбэ хайдах туһаныллыбыта бэрэбиэркэлэммитин түмүгэр 1 084,2 мөл. солкуобайдаах үбү туһаныыга кэһиилэр бааллара, үп-харчы көдьүүһэ суох туттуллубута быһаарыллыбыт. Палата ыыппыт ити бэрэбиэркэтин түмүгэр 2 эрэ дуоһунастаах дьон эппиэккэ тардыллыбыт. Мунньахха барбыт кэпсэтиилэргэ буруйдаахтары эппиэккэ тардыы үлэтэ мөлтөхтүк барара бэлиэтэннэ.

 

Сири нүөлсүтүүгэ госбюджеттан көрүллүбүт үбү чопчу 3 объекка (Өлүөнэ өрүс -- Туора Күөл уу турбатын өрөмүөннээһин, Уус-Алдаҥҥа Хачыдыма – Дүпсүн ууну тиэрдэр объегы тутуу уонна Үөһээ Бүлүүгэ Ороһутааҕы 6 Дь-дээх шлюз-регуляторы чөлүгэр түһэрии) хайдах туһаммыттарын бэрэбиэркэлээһин түмүгэр үп көдьүүһэ суох туттуллубута бэлиэтэнэр. Тыа хаһаайыстыбатын министрэ этэринэн, Хачыдыма – Дүпсүн ууну тиэрдэр объект өр сыллар усталарыгар тутулла сатыыр эрээри, сирэ ууга баран хаалан, тутуллар кыаҕыттан тахсыбыт. Ол да буоллар сылтан сыл ахсын итиннэ үп кутуллар, ханна барара биллибэт. Хара былааннаныаҕыттан барыта сыыһа саҕаламмыт “бытыктаах” тутууну министр Александр Артемьев депутаттар тус хонтуруолларыгар ылалларыгар эттэ.

 

Бюджет үбэ тус сыалынан туһаныллыбатах суумата 10,2 мөл солкуобайга тэҥ. Ити туһунан биллэрэр суругу палата СР Ис дьыалаҕа министерствотын экономическай куттал суох буолуутун управлениетыгар ыыппыт. Сис кэмитиэт мунньаҕар 2014 сылга тулалыыр айылҕаны харыстааһыҥҥа итиэннэ республика агропромышленнай комплексыгар государственнай бюджеттан көрүллүбүт үбү көдьүүстээхтик туһаныыны хонтуруоллааһын түмүктэрэ киһини үөрдүбэттэрэ бэлиэтэннэ.

 

Аудитор иһитиннэриитин дьүүллэһиигэ депутаттар Дмитрий Саввин, Василий Тимофеев, Виктор Федоров, Юрий Баишев, Алексей Еремеев, республика Прокурорун старшай көмөлөһөөччүтэ Егор Неустроев, Петр Алексеев, Александр Артемьев кыттаннар элбэх ыйытыыларыгар хоруйдары ыллылар.

 

Норуот депутата Юрий Баишев тыа хаһаайыстыбатын предприятиеларыгар, кээпэрэтииптэригэр уо.д.а. бюджет үбүн көдьүүстээхтик туһаныыга балаһыанньа уустугун, үүтү туттарааччыларга, үлэһиттэргэ харчы-хамнас төлөнүүтэ быстар мөлтөҕүн ыйан туран, манна кытаанах бэрэбиэркэ барара эрэйиллэригэр тохтоон, үбү-харчыны көдьүүһэ суох туһаныыга дуоһунастаах дьону эппиэккэ тардан иһэр наадатын эттэ.  

Республика Прокурорун старшай көмөлөһөөччүтэ Егор Неустроев бюджет үбэ туох да туһата суох туттуллубутугар 2 эрэ киһи эппиэтинэскэ тардыллыбыта сөбө суоҕун, бу өттүгэр эппиэтинэһи кытаатыннарар сөптөөҕүн ыйда.

 

Александр Артемьев казначейство бюджет үбүн төһөнү, ханна ыытарыгар туох дуогабардарынан, ханнык сметанан, докумуоннарынан ыытара чуолкай көстөр буолуохтааҕын туһунан тус санаатын эттэ.

 

Семен Березин сыл ахсын маннык отчуоту истиллэр эрээри, таах кумааҕыга эрэ хаалан иһэригэр тохтоото. Онон бу боппуруоска анал сокуон ылынан хонтуруоллуур сөп. Маны таһынан Ил Түмэн өттүттэн хонтуруоллуур үлэни эмиэ ыытар уолдьаста, диир норуот депутата.

 

Анатолий Добрянцев тыа хаһаайыстыбатыгар бюджет үбэ ханна, хайдах уонна төһө көдьүүстээхтик туһаныллара дьэҥкэтик көстүбэтэ, балаһыанньа көнөн быстыбата дьону долгутарын бэлиэтээн туран, хонтуруолу, бэрэбиэркэни инникитин атыттарга үөрэх буоларын курдук, күүскэ ыытан иһэр наадатын, мунньах боротокуолугар хонтуруоллуур, ревизиялыыр үлэлэр көтүмэхтэрин, ситэ ыытыллыбатахтарын ыйарга эттэ.

 

Сис кэмитиэт чилиэннэрэ салгыы РФ Правительствота көҕүлээбит “Геннай-инженернэй үлэ эйгэтигэр государство сүрүннээһинин тупсарыы чааһыгар РФ сокуоннарын сорох актарыгар уларытыылары киллэрии туһунан” федеральнай сокуон барылын итиэннэ араас боппуруостары дьүүллэһэн, туһааннаах быһаарыылары ылыннылар.