Парламеҥҥа истиини Федерация Сэбиэтин федеративнай тутулга, региональнай политикаҕа, олохтоох салайыныыга уонна Хоту сир дьыалаларыгар кэмитиэтэ көҕүлээн тэрийдэ. Федерация Сэбиэтин, Судаарыстыбаннай Дуума, Российскай Федерация субъектарын сокуону таһаарар мунньахтарын, ситэриилээх былаас федеральнай уонна региональнай уорганнарын итиэннэ наука эйгэтин бэрэстэбиитэллэрэ кыттыылаах “истиигэ” Арктика зонатыгар баар геополитическай, экономическай, социальнай уонна экологическай проблемалары, бу зона социальнай-экономическай сайдыытын соруктарын быһаарыыга туһуламмыт нуорма итиэннэ быраап базатыгар сыһыаннаах боппуруостар дьүүллэһилиннилэр.

 

Сүрүн дакылааты Российскай Федерация региональнай сайдыыга министрин солбуйааччы Сергей Назаров оҥордо, “истиини” Федерация Сэбиэтин чилиэнэ Игорь Чернышенко ыытта.

 

Бүгүҥҥү күҥҥэ Россия сиригэр-уотугар Арктика олоҕун-дьаһаҕын сүрүннүүр уонунан федеральнай уонна региональнай таһымнаах сокуоннар үлэлииллэр. Арктика хотугу сирин туһунан сүрүн биир федеральнай төрүт сокуону оҥоруу боппуруоһа көтөҕүллүбүтэ ыраатта. Ол гынан баран, мунньаҕы салайан ыыппыт Игорь Чернышенко бэлиэтээбитинэн, кэккэ төрүөттэринэн сокуон ылылла илик: “Түөрт сокуон барыла киирбитэ, ылыллыбатаҕа. Бүгүҥҥү күҥҥэ боппуруос аһаҕас турар”.

 

Саха Республикатыттан “истии” кыттыылаахтара Арктика туһунан федеральнай сокуон ылылларын туруорустулар. Республика парламенын спикерэ Александр Жирков сокуон барылын оҥоруу наһаа уһаабытын бэлиэтээтэ. “1993 сыллаахтан, биһиги республикабыт парламеныгар аан бастаан чилиэн буолбут кэммиттэн ыла, Судаарыстыбаннай Дуумаҕа Российскай Федерация Арктическай зонатын туһунан сокуон барыла оҥоһуллар. Бүгүн биһиги бу боппуруостарга быһа барыллаан 15-20 сыл анараа өттүнээҕи таһымҥа кэпсэтэбит”, – диэтэ Ил Түмэн Бэрэссэдээтэлэ.

 

“Билигин биһиэхэ Арктика зонатын кыраныыссатын быһаарыыга биир уопсай көрүү ситиһиллэ илик. Ханнык баҕарар сокуон – бу ханнык баҕарар судаарыстыба общественнай олоҕор судаарыстыбаннай  орооһуу. Онон өскөтүн биһиги сокуону ылынар буоллахпытына, сокуон туһааннаах туттуллар объектаах буолуохтаах, оттон ол объект чопчу кыраныыссалаах буолара сабаҕаланар”, -- диэн Александр Жирков бэлиэтээтэ. Кырдьык, билиҥҥэ диэри саамай сүрүн боппуруос – Российскай Федерация Арктическай зонатын кыраныыссата уонна састааба -- быһаарылла илик, атыннык эттэххэ, сокуон барылын ылыныыга социальнай-экономическай көрдөрүүлэри ааҕыыга туттуллар база суох.

 

Республика парламенын спикерэ Федерация Сэбиэтэ итиэннэ Федерация Сэбиэтин федеративнай тутулга, региональнай политикаҕа, олохтоох салайыныыга уонна Хоту сир дьыалаларыгар кэмитиэтэ Российскай Федерация Арктическай зонатын туһунан сокуон барылын уонна тосхолу сүрүннээччинэн буолалларыгар этии киллэрдэ. Федеральнай сокуону оҥоруу үлэтэ ситэриилээх былааһы – Российскай Федерация Правительствотын, кытта бииргэ барыахтааҕын быһыытынан, Александр Жирков Арктическай зона кыраныыссатын быһаарыыга киллэрбит этиитин, Российскай Федерация Правительствота Федерация Сэбиэтин итиэннэ туһааннаах кэмитиэтин кытта бииргэ үлэлиирин наадатыгар, иккис пууҥҥа киллэрэр сөптөөҕүн ыйда. “Бу сөптөөхтүк толкуйдаммыт докумуону бэлэмнээһиҥҥэ уонна ону Российскай Федерация Правительствота итиэннэ Судаарыстыбаннай Дуумата ылыналларыгар табыгастаах буолуо этэ”, -- диэн парламент спикерэ тус көрүүтүн эттэ.

 

Саха сирин урукку сенатора, Россия Хоту сирин социальнай сайдыытын киинин директора Александр Матвеев Александр Жиркову кытта сөп түбэһэр ис хоһоонноохтук тыл эттэ. Кини РФ Арктическай зонатын туһунан федеральнай сокуон барыла уонна судаарыстыбаннай тосхол уталыппакка ылыллыахтаахтарын бэлиэтээтэ. Онуоха кини судаарыстыбаннай салайыы уонна сүрүннээһин ураты объегын быһыытынан Арктика зонатын анал туруга уонна састааба быһаарыллыахтааҕын, экономическай уонна экологическай бэлиитикэни оҥоруу принциптэрин оҥоруу, хотугу муора суолун трассатынан бэйэбит суудуналарбыт сырыыларын судаарыстыба өттүттэн өйүүр  дьаһалары ылынар наадатын ыйда. “Барытын учуоттуур кыаллыбат, ол гынан баран сүрүн сокуону оҥорор уонна онно салгыы үлэлиир наада”, -- диэн эттэ Александр Матвеев.

Ити курдук парламеҥҥа истии кыттыылаахтара Российскай Федерация Арктическай зонатыгар инвестицияҕа үчүгэй усулуобуйаны тэрийиини, бу зонаны хаһаайыстыбаннай баһылааһыны, транспорт, промышленность уонна энергетика инфраструктуралара үлэлээһиннэрин, регион социальнай-демографическай сайдыытын, экологическай кыһалҕалары быһаарыыны нуорма уонна быраап өттүнэр хааччыйыы проблемаларын дьүүллэстилэр.