Норуот депутаттара уонна улуустан кэлбит бэрэстэбиитэллэр Ньурба улууһугар социальнай хайысхаҕа бара турар үлэлэр, нэһилиэнньэ социальнай көмүскэлин мэктиэлиир республика сокуоннарын тула санааларын атастастылар, баар проблемалары туоратыыга инникитин бииргэ үлэлиир боппуруостарын чуолкайдаатылар, олору сокуон өттүнэн быһаарыыга тус көрүүлэрин үллэһиннилэр.

 

Ил Түмэн Сир сыһыаннаһыыларыгар, айылҕа баайыгар уонна экологияҕа сис кэмитиэтин председателэ Владимир Прокопьев көрсүһүүнү аһарыгар кэпсэтиилэр сүрүннээнулуус нэһилиэнньэтин доруобуйатын харыстабылын, социальнай көмүскэлин, үлэлээх уонна дьарыктаах буолуутун тула  барыахтаахтарын ыйда. Депутаттар хас биирдиилэрэ ити хайысхаҕа туох көрүүлээхтэрин итиэннэ республика социальнай эйгэтигэр баар балаһыанньаны билиһиннэрдилэр.

Улуус баһылыгын социальнай боппуруостарга солбуйааччыта Самангади Дондокова Ньурбаттан кэлбит 15 социальнай үлэһит республикаҕа буолаары турар социальнай үлэһиттэр I съезтэригэр кытта кэлбиттэрин туһунан иһитиннэрдэ. Ол курдук делегация састаабыгар улуус дьаһалтатын нэһилиэнньэ социальнай көмүскэлигэр уонна үлэҕэ управлениетын салайааччыта Анна Уларова, управление социальнай үлэһиттэрин сэргэ уустук быһыыга-майгыга түбэспит саастарын ситэ илик оҕолору көрөр-истэр “Арчы” реабилитационнай киин, Инбэлиит оҕолору реабилитациялыыр киин, Кырдьаҕастар уонна инбэлииттэр дьиэлэрин салайааччылара, социальнай үлэһиттэрэ кэлбиттэр.

 

“Социальнай хайысхаҕа улууска кыһалҕа элбэх. Ол курдук сэрии тулаайахтарын, төгүрүк тулаайах оҕолору олорор дьиэнэн хааччыйыы боппуруоһа билигин да быһаарыыны эрэйэр. Улууска инбэлииттэр, ордук инбэлиит оҕолор, элбии тураллара дьиксиннэрэр. Ааспыт сылга улуус Мединституту кытта дуогабар түһэрсиитинэн ыраах сытар биэс нэһилиэктэрбит олохтоохторун доруобуйаларын чинчийтэрбиппит. Быйыл ити дуогабарынан үлэ салҕаныаҕа. Улууска үөрэхтээһиҥҥэ, доруобуйа харыстабылыгар специалистар тиийбэттэр. Сэрии тулаайахтарын, төгүрүк тулаайах оҕолору олорор дьиэнэн хааччыйыы боппуруоһа турар”, -- диэн Самангади Дондокова улууска баар социальнай  проблемалартан кылгастык билиһиннэрдэ.

Александр Корякин республика Президенин кэнники сыллардааҕы Анал этиилэригэр нэһилиэнньэ кыаммат араҥатыгар оҥоһуллар социальнай өйөбүл, харчынан көмө тус аадырыстаах буолууларын күүһүрдэр соругу туруорбутугар тохтоото. Кини этэринэн, доруобуйа харыстабылыгар, социальнай эйгэҕэ үбүлээһин сөптөөхтүк барыытын, төһө да уустук буоллар, республика бюджета уйунар. “Киһиэхэ саамай сүрүнэ -- үлэлээх-хамнастаах итиэннэ сарсыҥҥы күҥҥэ эрэллээх буолуу”, -- диэтэ сис кэмитиэт председателэ.

 

Ил Түмэн бюджекка, үпкэ, нолуок уонна сыана политикатыгар, приватизацияҕа, бас билии боппуруостарыгар сис кэмитиэтин председателэ Юрий Николаев Мирнэй улууһуттан норуот депутатынан үһүс төгүлүн талыллан үлэлиирин билиһиннэрэн туран, тулаайах оҕолорго олорор дьиэни тутууга сокуону ылыныыга күүскэ үлэлээбиттэрин түмүгэр сокуон ылыллан, элбэх хамсааһын тахсыбытын кэпсээтэ. Салгыы кини: “Бюджеппыт улахан аҥара социальнай хайысхаҕа барар. Биир саамай улахан ороскуоппут 2014 сылга бюджет тэрилтэлэрин үлэһиттэригэр хамнаска 47 бырыһыан көрүллэр. Ол гынан баран былырыыҥҥыга холоотоххо, дохуот 1,8 эрэ курдук үрдээтэ. Оттон ороскуоппут тохтоло суох үрдүү турар. Улахан объектары тутар кыахпыт соччонон кыччаан иһэр. Ол гынан баран республика салалтата болҕомто уурар буолан, атын регионнардааҕар элбэх социальнай боппуруостарбыт бюджет  өттүттэн быһаарыллан тураллар. Билигин да ситэ быһаарылла илик кыһалҕа элбэх”,-- диэн кэпсээтэ.

Наукаҕа, үөрэхтээһиҥҥэ, культураҕа, сонуннары киэҥник тарҕатар средстволарга уонна общественнай тэрилтэлэр дьыалаларыгар сис кэмитиэт председателэ Антонина Григорьева улуус социальнай үлэһиттэриттэн талыллан кэлбит делегаттары республика историятыгар аан бастаан ыытыллар I съезкэ кыттар чиэскэ тиксибиттэринэн эҕэрдэлээтэ. Ньурбаттан талыллыбыт биир мандааттаах быыбардыыр уокурук депутата: “Улууспут социальнай өттүнэн уратылардаах. Инбэлиит наһаа элбэх – 2 тыһыынча кэриҥэ, онтон оҕото 500-тэн тахса. Экологиянан дуу эбэтэр техногеннай төрүөтүнэн дуу, элбэх киһи ыарыһах киһи баар буолан улууска улахан болҕомто эрэйиллэр”, -- диэн эттэ.

 

Депутат быыбар иннинээҕи программатыгар социальнай блок улахан миэстэни ыларын этэн туран, Антоновкаҕа Реабилитационнай киин, Телевышка оройуонугар Психодиспансер, урукку өттүгэр экологическай хоромньуну ылбыт улуус быһыытынан инбэлииттэргэ эрэ анаан араас өҥөлөөх социальнай дьиэ тутуллара буоллар диэн былаан баарын, ону олоххо киллэриини бу көрсүһүү кыттыылаахтара, Ил Түмэн сис кэмитиэттэрин председателлэрэ, бюджекка көрөргө өйүөхтэрэ диэн эрэнэрин биллэрдэ.  “Өр сылларга Владимир Михайлович Прокопьев ДИПИ-ни туруулаһан үлэҕэ киирэн, дьон абыранан, атын улуустартан дьон эмиэ кэлэрэ күүтүллэр. Онон итини улахан саҕалааһын, хардыы дии саныыбыт. Социальнай өттүнэн нэһилиэнньэҕэ көмө араас көрүҥнэрин атын регионнарга баран үөрэтэргэ, кулун тутар 29 күнүгэр Ульяновскайга Самангади Базарсадаевна баран, кинилэр социальнай сулууспаларын бастыҥ уопутун атастаһан кэлэргит буоллар дии саныыбын, Ульяновскай ити өттүгэр Россияҕа саамай үчүгэйдик үлэлээн олорор региоҥҥа киирсэр. Экологиялара наһаа үчүгэйэ суох, биһиги курдук элбэх инбэлииттэрдээх”, -- диэн этиитин Ньурба делегацията биһирии иһиттэ.

Антонина Григорьева бэлиэтииринэн, Ньурбатааҕы реабилитационнай киинин директора Розалия Тихонова, Ньурбатааҕы Кырдьаҕастар уонна инбэлииттэр дьиэлэрин директора Валентина Котоконова, “Арчы” реабилитационнай киин директора Марианна Алексеева республикаҕа биллэр-көстөр бастыҥ үлэлээх, бигэ тэрилтэлээх, чахчы новатор салайааччыларынан буолаллар. Итини этэн туран, депутат бу тэрилтэлэр айымньылаах, холобур буолар үлэлэрин киэҥник сырдатар, уопуттарын тарҕатар кэм кэлбитин бэлиэтээтэ итиэннэ съезкэ улуус аатыттан социальнай боппуруостары үчүгэйдик туруорсалларыгар сүбэлээтэ.

 

Депутат социальнай сулууспа үлэһиттэригэр граннарга кыттарга күүскэ үлэлииллэригэр сүбэлээтэ итиэннэ Марианна Алексеева директордаах “Арчы” реабилитационнай кииҥҥэ кэлэр биэс сылга мас буолбакка, таас дьиэ тутуллуутун туруулаһыыга, онтон да атын проблемалары быһаарсыыга үлэлииргэ бэлэмин биллэрдэ. Антонина Григорьева улуус социальнай сайдыытыгар улахан кылааттарын иһин Ньурбатааҕы реабилитационнай киин директорыгар Розалия Тихоноваҕа, ити Киин директорын солбуйааччыга Римма Сидороваҕа, улуус социальнай управлениетын салайаачытыгар Анна Улароваҕа республика вице-президенэ Дмитрий Глушко Махтал суругун туттарда. Александр Корякин, Владимир Прокопьев Ньурба улууһун социальнай үлэһиттэрин өр сыллаах үтүө суобастаах үлэлэрин сыаналаан, салайар сис кэмитиэттэрин Бочуоттаах грамоталарынан наҕараадалаатылар.