”Төгүрүк остуол” кыттыылаахтара дьүүллэһии кэмигэр макрорегион көдьүүстээхтик сайдыытын боппуруостарын сокуонунан сүрүннээһиҥҥэ тус санааларын, этиилэрин биллэрдилэр. Дьүүллэһиигэ сокуон икки барыла турда: бастакыта, Федерация Сэбиэтин көҕүлээһинэ, иккиһэ, РФ правительствота көҕүлээбит барыла.

 

— “Дальнай Восток уонна Байкал регионун тэтимнээх сайдыытын ураты усулуобуйаларын туһунан” сокуон барылын оҥорору ситистибит. Барылга дойду салалтатын уонна субъектар көрүүлэрэ толору учуоттанна. Барылтан көстөрүнэн Дальнай Восток — кэлэр кэм сүдү региона, оттон биһиги билигин олоруохпутун баҕарабыт. Сокуоммут барылын сорохтор наһаа баһырхай диэхтэрин сөп. Оттон өскөтүн, урутаан сайдар сирдэри (ТОР) тэрийии хайысхатын таллахпытына, онуоха сөптөөх сокуону суруйууга өссө үс сыл барыаҕа. Урутаан сайдар сирдэри тэрийии туһунан сокуону оҥорууну көҕүлээһин биһигини сэрэхэдитэр, — диэн эттэ Федерация Сэбиэтин федеративнай тутулга, региональнай политикаҕа, олохтоох салайыныы боппуруостарыгар уонна Хоту сир дьыалаларыгар кэмитиэтин председателэ Степан Киричук.

 

— Биһиги ити икки сокуону бииргэ холбуурга этэбит, оччоҕо ордук дириҥ уонна дьоһун суолталаах, төрүт сокуон буолуо. Биир сокуону ылыныы атыны ылыныыны мэһэйдиэн, тардыан сөп диэн санаа баар. Өскөтүн урутаан сайдар сирдэр тустарынан сокуон биһирэннэҕинэ, ол кэннэ макрорегион сайдыытын киэҥник хабар атын сокуону оҥоруу син биир эрэйиллиэ, — диэн этэр республика парламенын спикерэ Александр Жирков. Кэпсэтиилэр сүрүннээн икки хайысха: икки сокуон уонна икки араас көрүү, тула барбыттара. Эбэтэр Дальнай Восток уонна Байкал регионун түмэр макрорегион инновационнай сайдыы суолунан барарын көрөр барыл, эбэтэр сырьену хостуур хайысхалаах барыл талыллыа. Кэпсэтиилэргэ кыттыбыттартан үгүстэрэ Федерация Сэбиэтин барылын өйүүллэр. Тоҕо диэтэххэ, бу барыл, социальнай-экономическай сайдыы кэлим дьаһалларын, бастатан туран, олох хаачыстыбатын үрдэтиини, учуоттуур. Ол эрээри регионнар бэрэстэбиитэллэрэ бу икки барылы утарыта туруорар табыллыбатын бэлиэтииллэр.

 

— Урутаан сайдар сирдэр тустарынан сокуон иккис барылга утарсыбат. Итиннэ этиллэр хайысхалар үчүгэйдэр, ол гынан баран олор биирдиилээн сирдэри сайыннарыынан муҥурданар буоллахтарына, бүтүн макрорегион сайдыытыгар төһө тэтими биэриэхтэрэй? — диэтэ Хабаровскай кыраай Сокуону оҥорор Мунньаҕын председателэ  Виктор Чудов. Сайдыы суолларын талыыга субъектар ханнык хайысханан ордук дьарыктаналлара улахан суолтаны ылыаҕа. Ырыынагы толору киэбинэн үлэлэтиини инфраструктура сайда илигэ, ис туһаныы кээмэйэ кырата атахтыаҕа. Бурятия экономикаҕа министрэ Татьяна Думнова этэринэн, итинник усулуобуйалар уонна уһун кэмнээх үбүлээһин механизмнара суохтара -- ити барыта манна олохтоох регионнар кыттыһаллара ордугун, ол аата, Федерация Сэбиэтэ бэлэмнээбит сокуонун барылыгар сүрүн төрүтүнэн буолар Дальнай Восток уонна Байкал регионун кэлимник сайыннарыыны тутуһар сөптөөҕүн ыйар.