— Ити кэмҥэ мин Москваҕа үлэбинэн командировкаҕа сылдьар этим. Салайар кэмитиэтим отчуотун туттарбытым уонна салалтаҕа өрөспүүбүлүкэбитигэр саҥардыыта тэриллибит Ааҕар-суоттуур палаата бэрэссэдээтэлэ Егор Марковы билиһиннэрбитим.

 

Лужникига, этэргэ дылы, алҕаска кэриэтэ тиийэн хаалбытым. Ол эрээри онтукайбыттан олох кэмсиммэппин. Өтөрүнэн буолбатах өрө көтөҕүллүүлээх тэрээһиҥҥэ сырыттым диэн бэлиэтиибин. Ити миитиҥҥэ хайдах тиийэн хаалбытым туһунан ааҕааччыларга саас-сааһынан сиһилии кэпсиим.

 

Аҕа дойдуну көмүскээччилэр күннэригэр аймахтарбар сынньана-күүлэйдии бараары метроҕа киирдим. Наһаа элбэх киһи этэ. Аттыбар биир аҕа саастаах киһи плакаттаах турара. Таах туруохтааҕар ол киһилиин кэпсэттим. Кини: «Бүгүн президеҥҥэ кандидаттар тус-туспа болуоссаттарынан миитиннииллэр», - диэтэ. «Эн ханна бараҕын?» - диэн ыйыталастым. «Владимир Путины өйүүр миитиҥҥэ Лужникига барабын», - диэн ытык кырдьаҕаһым хардарда. «Мин эйигин кытары аргыстаһан барсабын», - диэтим. Метроҕа олорон аргыспыннаан ирэ-хоро сэһэргэстибит. Онтукайым киһим эдэр сылдьан БАМ-ҥа үлэлээбит эбит. Онон олох биир дойдулааҕын курдук миигин ылынна. «Саха сиригэр билэр дьонноохпун», - диэтэ. Өрөспүүбүлүкэбит кэлиҥҥи кэмҥэ хайдах сайдыбытын туһунан ыйыталаста. Инньэ гынан, кэпсэтэн-ипсэтэн уһун суолу билбэтибит.

 

 

— Киһи лыык курдук мустубут этэ. Араас омук бөҕө түмсүбүт. Үөрүү-көтүү, музыка, ырыа-тойук, үҥкүү-битии бөҕө. Дьон-сэргэ санаата көтөҕүллүбүтэ, настарыанньалааҕа тута көстөр. Убай-быраат, эдьиий-балыс курдук бары илии тутуһуу, эҕэрдэлэһии бөҕө.

 

Ол баран иһэн аргыһым: «Вот ваши земляки», - диэтэ. Кырдьык, көрбүтүм, Саха сириттэн сылдьар делегация, биир дойдулаахтарым эбит. Аргыһым билэр киһитин Николай Чаусскайы кытары көрсө түстэ. Куустуһуу, үөрүү-көтүү бөҕө буоллулар.

 

Спортивнай комплекска киирэн иһэн, «Олимпийцы за Путина» трибуна аттынан аастыбыт. Россия туох баар биллэр-көстөр, ааттаах-суоллаах спортсменнара бары бааллар. «Привет якутяне!» - дии түстүлэр. Кэпсэтэн киирэн бардыбыт. Георгий Балакшин, убайдыы-бырааттыы Герман, Александр Контоевтар уонна өрөспүүбүлүкэбит президенэ Егор Борисов тустарынан ыйыталастылар. Биһиги кинилэри кытары бииргэ хаартыскаҕа түстүбүт.

 

Ол кэнниттэн киин трибунаҕа түстүбүт. Онно Россия киэн туттар дьоно бары кэриэтэ бааллара. Кинилэр тыл эттилэр. Ол кэнниттэн концерт буолла.

 

 

— Күнүс 1 чаас саҕана Москва куорат мэрэ Сергей Собянин сүрдээх үчүгэйдик үлэ-хамнас туһунан тыл эттэ.

 

Лужники иһигэр, этэргэ дылы, дьаабылыка да түһэр миэстэтэ суоҕа. Былаах, араас өҥнөөх шардар, транспараннар, киһи эрэ санаата көтөҕүллүөх курдук. Бэлиэтээбиттэринэн, стадион тас өттүгэр 130 тыһыынча, иһирдьэ 80 тыһыынча киһи мустубут.

 

Кэпсэтэ олордохпутуна, эмискэ ыһыы-хаһыы бөҕө буолла уонна бары ойон турдулар. Көрө түспүппүт Владимир Путин киирэн иһэр эбит. Өрүү буоларын курдук, бэргэһэтэ суох, демократичнайдык, боростуойдук таҥнан кэлбит этэ. Сибиитэрэлээх, пуховик кууркалаах. Мустубут дьон үөрүү-көтүү бөҕө, стадион иһэ өрө оргуйан олорор. Наһаа күүстээх энергиялаах, харизмалаах. Киирээт даҕаны, дьон болҕомтотун тута бэйэтигэр тарта. Олус өйдөнүмтүөтүк, боростуойдук тыл эттэ.

 

 

— Бастатан туран, кини төһө даҕаны былыттаах, хаардаах-сиирдээх күн турдар, миитиҥҥэ кыттыыны ыла кэлбиккитинэн диэн эҕэрдэлээтэ. «Аҕа дойдуну көмүскээччилэр күннэригэр түмсүбүппүт биир бэлиэ түгэнинэн буолар, ол курдук, биһиги Аҕа дойдуну көмүскээччилэр буолабыт», - диэн эттэ. Мустубут дьоҥҥо туһулаан: «Мы любим Россию?» - диэн ыйытта. Бары биир киһи курдук «Да!» диэн хаһыы дуорайда.

 

Биһиги быыбарга эрэ кыайыыбыт ситэтэ суох буолуо диэн бэлиэтээтэ. «Инникибитин көрүөхтээхпит», - диэтэ. Кыһалҕалар баалларын тумнубата. «Хас биирдии киһи бэйэтин быраабынан, ыраас суобаһынан олоруон баҕарабын. Ити биһигини күүстээх оҥоруоҕа. Маны таһынан хас биирдии киһи дууһатыгар эрэл кыыма баар буолуон баҕарабын. Дьолго — эрэл», - диэн тоһоҕолоон бэлиэтээтэ.

 

Элбэх омук олорор модун державата буоларбыт туһунан эмиэ аҕынна. «Барыгытын кытары илии тутуһар, куустуһар кыаҕым суох, ол эрээри миигин өйүүргүтүн билэбин», - диэн махтанна.

 

Россия талааннаах, дьоҕурдаах дьонунан баайын туһунан аҕынна.

 

Владимир Путин: «Умремте ж под Москвой, как наши братья умирали! И умереть мы обещали и клятву верности сдержали...» диэн улуу поэппыт Михаил Лермонтов хоһоонунан бэйэтин этиитин түмүктээтэ.

 

Ис дууһатыттан этэрэ тута көстөр. Кини этиитин кэнниттэн мустубут дьон бары куустуһуу, үөрүү-көтүү бөҕө буоллубут. Дойдубут бас-көс киһилээҕэр, лидердээҕэр өссө төгүл итэҕэйдибит.

 

Административнай ресурса тутуллубатаҕа тута биллэрэ. Хас да киһини кытта кэпсэппитим, бары баҕа өттүлэринэн кэлбит этилэр.