Иллэрээ күн, ыам ыйын 28 күнүгэр, Ил Түмэн мунньахтыыр саалатыгар «Кустук» общественнай-политическай «төгүрүк остуол» кыттыылаахтара Российскай Федерация субъектарын баһылыктарын быыбардааһын төннүүтүнэн сибээстээн Саха Республикатын Конституциятыгар киллэриллэр уларытыылары сиһилии дьүүллэстилэр. Бу киэҥ ыҥырыылаах мунньахха государственнай былаас уонна олохтоох бэйэни салайыныы бэрэстэбиитэллэрэ, общественнай түмсүүлэр, үөрэх кыһаларын устудьуоннара, суруналыыстар кыттыыны ыллылар.

 

«Саха Республикатын Конституциятыгар (Төрүт Сокуонугар) уларытыылары уонна эбиилэри киллэрэр туһунан» сүрүн дакылааты СР Конституционнай суутун председателэ Дмитрий Миронов оҥордо. Кини республика историятын, сирин-уотун, государственноһын, политическай тутулун сиһилии билиһиннэрэн туран, РФ субъектарын үрдүкү дуоһунастаах дьоннорун дуоһунастара сөпкө ааттанарын учуоттаан туран, национальнай республиканы баһылык салайарын бэлиэтээтэ.

 

«СР баһылыга» диэн Саха сирин үрдүкү дуоһунаһын статуһа өссө 2002 сыллаахха киирбитэ, уон сылы быһа ити тылга бары үөрэннибит», — диэн бэлиэтээтэ Дмитрий Миронов. Ол эрээри Саха сирин Конституцията сахалыы тылбаастанарын быһыытынан «глава» диэн тылы сахалыы өйдөбүллээх гына тылбаастыахха наада. Бүгүҥҥү күҥҥэ «Тыгын», «Аҕа баһылык», «Аан Дархан», «Ил Дархан», «Аҕа Дархан» уо.д.а. тыллар общественность дьүүлүгэр турдулар.

 

Е.М. Ярославскай аатынан республикатааҕы кыраайы үөрэтэр музей директора Егор Шишигин:

 

– «Президент» диэн тыл оннугар «СР баһылыга» диэн өйдөбүл государственнай статуһу ордук бигэргэтэр. «Улуус баһылыга», «Нэһилиэк баһылыга» диэн чуолкайдык араарабыт дии. Оччотугар соло үрдээн иһэринэн тоҕо «СР баһылыга» диэн буолуо суохтааҕый?» — диэн оруннаах этиитин бэлиэтиир тоҕоостоох.

 

«Бичик» кинигэ кыһатын кылаабынай редактора Валерий Луковцев:

 

– Кылгас болдьох бэриллибитинэн туһанан, маннык историческай кыаҕы мүччү тутумуохха. Була сатыы-сатыы: «Мин эрэ эппитим киирдин», – диэнинэн салайтарбакка, «президент» диэн тэҥ суолталаах тылга дьүөрэлии государственнай статуһу, историческай үгэһи тутуһар тылынан солбуйуохха. «Ил Түмэн» диэн тылы нууччалыы тыллаах атыҥыраабакка тутта сылдьар дии. «Ил» – «государство» диэн суолталаах тыл. Онон «Ил Дархан» диэн өйдөбүлү туттуохха диэн этии киллэрэбин. «Ил Дархан РС (Я)» диэни «СР Ил Дархана» диэн тылбаастыахха сөп.

 

Ити курдук араас санааны былаас уорганнарын, Коммунистическай партия, Ыччат парламенын, лидер дьахталлар түмсүүлэрин, Саха общественнай киинин бэрэстэбиитэллэрэ эттилэр. Вице-президент дуоһунаһа наада дуу, суох дуу диэн боппуруоска эмиэ үгүс этии киирдэ.

 

Республика Төрүт Сокуонугар уларытыылары киллэриигэ «Кустук» общественнай-политическай «төгүрүк остуол» кыттыылаахтарын этиилэрэ боротокуолга тиһиллэн, бу күннэргэ общественность дьүүлүгэр бииргэ холбоһон анал хамыыһыйа көрүүтүгэр киириэҕэ.