Бу күн оскуола иннинээҕи үөрэх үлэһиттэригэр, математика, нуучча тылын учууталларыгар семинардар буолан аастылар. Быйылгы тэрээһин биир уратытытынан улуус ветеран-учууталларын кытта көрсүһүү тэрилиннэ. Нэһилиэктэртэн кэлбит педагогическай үлэ ветераннарын улуус киинигэр саҥа тутуллубут «Мүрүчээнэ» оҕо саадыгар, Офиснай кииҥҥэ, «Өркөн» эбии үөрэхтээһин киинигэр сырытыннардылар, өрөспүүбүлүкэҕэ, улууска билиҥҥи үөрэх эйгэтин туругун, туох уларыйыылар  буола туралларын кэпсээтилэр, санаа атастастылар.

 

Александр Жирков улуус үөрэҕин управлениета ветеран-учууталлары ыҥыран көрсүһүү тэрийбитигэр махтанна. Спикер бэйэтин этиитигэр,бастатан туран, оҕо  төрөөбүт тылынан үөрэниитин боппуруоһугар тохтоото. Быйыл саас «Үөрэх туһунан» федеральнай сокуоҥҥа уларытыыны киллэрэр саҥа сокуон барыла оҥоһуллубутугар, ол онно бастаан утаа национальнай өрөспүүбүлүкэлэр тылларын үөрэтиини түөрэҥнэтэр быһыы-майгы үөскээбитэ, төрөөбүт тыл предметэ факультатив эрэ быһыытынан көрүллүбүтэ. Төрөөбүт тылынан үөрэтии булгуччулаах программа быһыытынан хаалыахтааҕын Саха сирин парламена Госдума таһымыгар күүскэ туруорсубута. Ол түмүгэр биһиги өрөспүүбүлүкэбит этиитин ылынаннар, ити сокуон ис хоһооно уларыйан, атырдьах ыйын 14 күнүгэр күүһүгэр киирдэ. Александр Николаевич бэлиэтииринэн, билигин биһиги тылларбытын үөрэтиигэ ханнык да мэһэй суох буолла. Национальнай өрөспүүбүлүкэлэргэ баар судаарыстыбаннай тыллары уонна өрөспүүбүлүкэлэргэ баар омуктар тылларын үөрэтиини  ФГОС мэктиэлиирэ сокуоҥҥа чопчу сурулунна. Бу сокуоҥҥа сөп түбэһиннэрэн, национальнай оскуолалары өйүүр фонда тэриллэн, төрөөбүт тылларга учебниктары оҥорууга үбүлээһин барыаҕа.

 

Үөрэх эйгэтигэр үрдүк технологияны, информационнай ресурсалары баһылааһын биир сүрүн сорук быһыытынан турда. Александр Николаевич ити технология сайдыыта биһиэхэ Саха сиригэр ордук улахан суолталааҕын бэлиэтиир. «Нэһилиэнньэлээх пууннарбыт ыраах тэйиччи сыталлара, суолбут-ииспит мөлтөҕө, киһибит ахсаана аҕыйаҕа  производствоҕа, бородууксуйаны оҥорон батарыыга улахан харгыстары үөскэтэр. Бизнеһи саҕалыыр дьон хара  маҥнайгыттан киин сирдэргэ дьарыктанааччылартан сүүйтэриилээх тахсаллар. Бу хааччахтартан төлө көтөн тахсыыга айти-технологияны баһылааһын көмөлөөх суол буолуоҕа. Ол иһин оҕолору билиҥҥи олоххо бэлэмнээх, аныгы технологияны туһанар, күрэстэһэр кыахтаах буоларга үөрэтиэхтээхпит. Улууска оптоволокно тардыллан, оскуолалар интернет түргэн ситимигэр холбонуохтара. Саха сиригэр кэлэр сылтан оскуолаларга айти-паарка ахсаана элбиэхтээх. Онон түгэни мүлчү туппакка, олорон хаалбакка, оскуолалар  салайааччылара итиннэ болҕомтону ууран, этиилэри, сайаапкалары киллэрэн, улууска хас да сиргэ ити хайысхаларга бэлэм буоларга үлэни ыытыахтааххыт», -- диэтэ спикер.  

 

Александр Жирков техническэй хайысхаҕа ыччаты иитиибит билигин даҕаны бытааннык барарын, улуус оскуолалара сүнньүнэн гуманитарнай хайысханан олороллорун эттэ. Сахалар түөлбэлээн олорор улуустарыгар бэйэбит айылгыбытыгар хаалан хаалар куттал баар. Биһиги ыччаппытын идэлээх, хамнастаах, үлэлээх, кыахтаах дьон буолалларыгар техническэй эйгэҕэ иитиэхтээхпит. «Билигин да дьоммут өйүн-санаатын кыайан уларыппакка сылдьабыт. Оҕолор техническэй үрдүк үөрэҕи баһылаан, промышленнай эйгэҕэ кыратык үлэлээн бараннар, аҕыйах сылынан төттөрү төннөн кэлэллэр. Сүрүн төрүөтэ -- ити эйгэҕэ оҕолорбут бэлэмнэрэ суоҕуттан. Ол иһин кыра эрдэхтэн оҕолору идэҕэ туһаайыы барыахтаах. Саха сирин соҕуруу өттүгэр чоҕу хостооһуҥҥа 3 тыһ. тахса үлэһиккэ наадыйаллар. Промышленнай компаниялар соҕурууттан дьону аҕалыахтааҕар, олохтоох каадыры үлэлэтэр баҕалаахтар. Быйыл улуустары кытта дуогабар түһэристилэр. Тыа сириттэн үлэлиэн баҕалаахтарга сайаапка хомуйдулар. Бастаан утаа 1,5 тыһ. киһи испииһэккэ суруттарбыт, онтон үөрэтии барбытын кэннэ, сыыйа уостан, олох да сүүсчэкэни кыайбат киһи баран, үлэлээн көрдө да, аҥардара төннүбүт. Мирнэй оройуонугар бара сылдьан Светлэй, Чернышевскай, Мирнэй политехническэй техникумнар директордарын кытта кэпсэттим, тыа сирин оскуолаларын кытта сибээс олохтуурга, үлэлииргэ бэлэмнэр. Онон оскуола директордара кинилэргэ быһаччы тахсан, оҕолору үөрэттэрэргэ үлэлэһиэххитин наада. Биһиэхэ хайаан даҕаны 11 кылааһы бүтэрэн эрэ баран, техническэй үөрэххэ барыах курдук өйдөбүл баар. Оскуолалар билигин да төһө оҕо үрдүк үөрэххэ киирбит бырыһыанын отчуоттууллар. Оҕо төһөнөн эрдэ техническэй эйгэни бэйэтигэр чугаһатар, ылынар, оччонон бу эйгэҕэ түргэнник киирэр. Орто анал үөрэх хайысхаларын уларытыахха наада. Техническэй үөрэхтээһини тыа сиригэр тарҕаппатахпытына, олорон хаалыахпыт. Промышленнай тэрилтэлэр үлэлии кэлээччилэргэ дьиэнэн-уотунан, уопсайынан хааччыйыахтара. Ити өттүгэр өрөспүүбүлүкэ салалтатыыттан көмө баар буолуо. Онон саха дьоно бэйэлэрин айылгыларын уларытыыларыгар учууталлар, оскуола, оҕо саадын салайааччылара үлэлэһэн киирэн барыахтааххыт. Биһиэхэ төрөөбүт тылбыт -- төрүт көмүскэлбит. Бэйэбит үгэстэрбитигэр, культурабытыгар тирэнэн, атын омуктартан итэҕэс санаммакка, сайдыы суолунан барыахтаахпыт. Онон, үөрэх үлэһиттэрэ, кытаатыҥ, олох инники күөнүгэр оҕолоргутун, үөрэнээчилэргитин сирдээҥ», -- диэтэ спикер.

 

Ил Түмэн пресс-сулууспата