Муус устар 17 күнүгэр  Александр Уаров Ил Түмэн Хонтуруоллуур кэмитиэтин мунньаҕын ыытта. Мунньахха 2010 сыллаахха олунньу 18 күнүгэр ылыллыбыт “Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр автомобильнай суоллар уонна суол үлэтин туһунан” Саха Өрөспүүлүкэтин 3 № 495-IV сокуонун толоруу хаамыытын, Саха Өрөспүүбүлүкэтин Правительствотын суол хаһаайыстыбатын сайыннарыы эйгэтигэр уонна өрөспүүбүлүкэҕэ салгын транспорын сайыннарыыга  ылыммыт уурааҕын толоруу хаамыыта хонтуруолланна.
 
Мунньаҕы аһарыгар Александр Уаров бу боппуруоска Хонтуруоллуур кэмитиэт икки рабочай мунньаҕа ону кытта Таатта улууһугар Томпо уонна Таатта улуустарын дьаһалталарын салайааччылара кыттыылаах кэмитиэт көһө сылдьар мунньаҕа ыытыллыбыттарын түмүгэр туһааннаах боротокуолга быһаарыыны ылынар кыаллыан сөбүн туһунан эттэ. “Бастакы рабочай мунньахха бу боппуруоска өрөспүүбүлүкэ транспортка уонна суол хаһаайыстыбатыгар министерствотын дакылаатын истибиппит. Мунньах уопсай быһаарыыта баар, ону уопсай сүбэнэн ылыныаҕыҥ. Оччоҕо бу хайысхаҕа үлэбит саҕаланан киирэн барыа”, -- диэтэ Александр Уаров.
 
Санатан эттэххэ, быйыл олунньу 6 уонна кулун тутар 18 күннэригэр парламеҥҥа уонна Тааттаҕа ыытыллыбыт кэмитиэт мунньахтарыгар Таатта-Томпо биир мандааттаах быыбардыыр уокуругуттан норуот депутата Дмитрий Саввин уонна ити уокуруктан “Биир ньыгыл Россия” партияттан талыллыбыт норуот депутата Иван Андросов туруорсууларынан Ил Түмэн Хонтуруоллуур кэмитиэтигэр 2010 сыллаахха олунньу 18 күнүгэр ылыллыбыт “Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр автомобильнай суоллар уонна суол үлэтин туһунан” Саха Өрөспүүлүкэтин 3 № 495-IV сокуонун толоруу хаамыытын, Саха Өрөспүүбүлүкэтин Правительствотын суол хаһаайыстыбатын сайыннарыы эйгэтигэр уонна өрөспүүбүлүкэҕэ салгын транспорын сайыннарыыга  ылыммыт уурааҕын толоруу хаамыыта хонтуруолламмыта. Сылын аайы сааскы, күһүҥҥү кэмнэргэ Таатта уонна Томпо улуустарыгар суол-иис алдьаныыта, уулаах сирдэри туоруур муосталар сиҥниилэрэ, ууга барыылара айаҥҥа-сырыыга улахан мэһэйдэри үөскэтэр. Ол иһин миэстэтигэр тиийэн суол-иис проблемаларын дьүүллэһэр ордук диэн Ил Түмэн Хонтуруоллуур кэмитиэтэикки улуус бэрэстэбиитэллэрин Тааттаҕа түмэн мунньахтаабыта. Онно өрөспүүбүлүкэ транспортка уонна суол хаһаайыстыбатыгар министерствотын аатыгар элбэх пууннартан турар уураах ылыллыбыта.
 
Кэмитиэт чилиэннэрэмассыына суолларын уонна суол үлэтин сокуону толоруу хаамыытын, Правительство суол хаһаайыстыбатын сайыннарыы эйгэтигэр уонна өрөспүүбүлүкэҕэ салгын транспорын сайыннарыыга  ылыммыт уурааҕын толоруу хаамыыта эрдэ элбэхтэ дьүүллэһиллибитин быһыытынан, Ил Түмэн Хонтуруоллуур кэмитиэтэ ылыммыт хас да пууннаах быһаарыыларыгар туһааннаах министерство туох этиилээҕин иһиттилэр. Ол курдук мунньах кыттыылаахтара уураах хас биирдии пуунугар тохтоон, чопчу суолталаах боппуруостары хайдах, хантан үбүлээн быһаарыахха сөбүн туһунан кэпсэттилэр.
 
Министр Семен Винокуров этэринэн, суолу тутууну үбүлээһин федеральнай бюджеттан кэлэр, элбэх үбү эрэйэр, холобура, 100 км суолу тутууга 3 млрд. солкуобай ороскуоттанар.  Улуустар өттүлэриттэн суолу туттарыыга бырайыактыыр-сметнай докумуону оҥорон киллэрии эрэйиллэр эрээри, ол өттүгэр хамсаныы олус бытаан, суох даҕаны. Онон, бастатан туран, улуустар министерство аатыгар ханна, төһө кээмэйдээх  суолу туттарыахтарын көрдөрөр итинник докумуоннары оҥорон киллэриэх тустаахтар. Оччоҕуна министерство докумуону көрөн, ырытан-суоттаан баран, быһаарыы ылыныахтаах. Өрөспүүбүлүкэ Общественнай палататын бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Иван Горохов хас быыбардыыр уокурук аайыттан талыллыбыт норуот депутата бу курдук министргэ бэйэтин уокуругун суолун оҥорторууну туруорсара табыгаһа суоҕун ыйда.
 
Хонтуруоллуур кэмитиэт уурааҕар Усуйаана уонна Халыма бөлөх улуустарыгар массыына суолунан тыын суолталаах таһаҕастары тиэрдиини хааччыйар сыалтан, бу хайысхаҕа баар суоллары көрүүнү-истиини государственнай предприятиеларга биэрии, сокуоҥҥа “массыына кыһыҥҥы суола” диэн өйдөбүлү киллэрэн, федеральнай бюджеттан субсидияны ылары ситиһии, муниципальнай суолталаах массыына суолун, муосталары тутууну үбүлээһин сөптөөхтүк туһаныллыытын миэститигэр тиийэн хонтуруоллуур үбү бэрэбиэркэлиир араас таһымнаах инстанциялартан уонна норуот депутаттарыттан састааптаах кыттыгас хамыыһыйаны тэрийэн үлэлэтии туһунан министерство аатыгар туһаайан этиллэр. Итиннэ салгыы Ытык-Күөл – Томтор суолун тутууну, Ытык-Күөл -- Туора Күөл – Дэбдиргэ, Чөркөөх – Даайа Аммата массыына суоллары бырайыагын оҥорон тутууну ыытарыгар, Томтор туһаайыытынан Баайаҕа үрэххэ, Хадаайыга туоруур Таатта үрэххэ, Чымынаайыга Түспүт Күөл туорааһыныгар, Дэбдиргэ үрэххэ муосталары тутуу уо.д.а. боппуруостарыгар Таатта улууһун салалтатын аатыгар этиллэр пууннар киирэн сылдьаллар.
 
Оттон Томпо улууһугар массыынанан муниципальнай суолу тутуу боппуруоһугар нэһилиэктэртэн паромҥа кэлии суол икки ардын кылгатар туһуттан “Кириэс-Халдьаайы – Кэскил” массыына суолун тутууну түмүктүүргэ, Ударник нэһилиэккэ транспорт бары көрүҥэ сылы эргиччи сылдьарын хааччыйар туһугар 2016 сыл бюджетыгар 50 миэтэрэ усталаах “Улукуччу” муостатын өрөмүөнүгэр үбүлээһини көрөргө этиллэр. Томпо улууһун депутаттарын мунньаҕын бэрэссэдээтэлэ Илья Шадрин өрүс саамай намыһах, саас ахсын ууга барар хаҥас өттүгэр причалы тутуу Дьабарыкы Хайа шахтатынааҕар ороскуоттаах буолуоҕун, причал уҥа биэрэккэ айылҕа бэйэтэ анаабыт табыгастаах миэстэтигэр сөптөөҕүн  ыйда. Иккиһинэн, “Мечел” чоҕу аһаҕас хостооһуҥҥа көһөр буоллаҕына, Саха сирин тыһыынчаттан тахса хочуолунайдарын бөдөҥ чоҕунан оттуллар атын технологияҕа көһөрүү, биитэр дробилкаларынан хааччыйыы түбүгэ тирээн кэлиэн сөп. “Халыма” федеральнай суолунан Алдан өрүһү туоруур муостаны туруорсууларын дойду Президенигэр В.В.Путиҥҥа тиксэрбиттэрин, ону РФ Правительствотын Бэрэссэдээтэлигэр Д.А.Медведевкэ сорудах биэрбитин аҕынна. Илья Шадрин улууска өрүһү, үрэҕи туоруур мас турбалар эмэҕирэн, көдьүүстэриттэн тахсыбыттарын этэн туран, сыл ахсын 10-нуу турбаны уларытары көрөргө, налыы сир суолунааҕар хайалаах сир суолларыгар аналлаах технологияны тутуһар эрэйиллэрин туһунан эттэ.
 
Министр Семен Винокуров парламент күһүҥҥү сессиятыгар диэри сокуоҥҥа “массыына кыһыҥҥы суола” диэн өйдөбүлү киллэрэр уларытыыны көҕүлүүр этиини бэлэмнээн киллэриэхтээх. Ити боппуруостары дьүүллэһиигэ Александр Уаров, Дмитрий Саввин, Семен Винокуров, Иван Горохов уонна да атыттар кытыннылар.
 
Ил Түмэн Хонтуруоллуур кэмитиэтэ 2010 сыллаахха олунньу 18 күнүгэр ылыллыбыт “Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр автомобильнай суоллар уонна суол үлэтин туһунан” Саха Өрөспүүлүкэтин 3 № 495-IV сокуонун толоруу хаамыытын, Саха Өрөспүүбүлүкэтин Правительствотын суол хаһаайыстыбатын сайыннарыы эйгэтигэр уонна өрөспүүбүлүкэҕэ салгын транспорын сайыннарыыга  ылыммыт уурааҕын толоруу хаамыытын салгыы  бэйэтин хонтуруолугар тутар.
 
Пресс-служба Ил Тумэна