Марфа Петровна Колесова-Расторгуева олохтон туорааһына биһиэхэ саха культуратыгар, саха культуратыгар эрэ буолбакка, бүтүн Россия уонна тас даҕаны дойдуларга кинини билэр, сөбүлүүр, таптыыр, кини талааныгар сүгүрүйэр дьоҥҥо-сэргэҕэ бука барыбытыгар улахан сүтүк буолла.

 

Үгүстэр өйдүүргүт буолуоҕа, сэттэ уонус сыллар саҕаланыыларыгар, чуолаан 1972, 1973, 1974 сылларга, талааннаах ырыаһыт Юрий Егорович Платонов бэйэтэ көҕүлээн, оччотооҕу культура салалтата Василий Афанасьевич Босиков өйөөн, Саха сириттэн Маслюков аатынан Бүтүн Россиятааҕы театральнай искусство айар мастерскойугар аан бастаан үөрэнэ барбыт оҕолор кэлэн республика улуустарын кэрийбиттэрин, саха эстраднай искусствотын төрүттээбиттэрин. Көрбүт эрэ хайгыыр, сөбүлүүр, тардыһар эдэркээн оҕолоро, астынар, киэн туттар ыччата Юрий Егорович бэйэтэ, Владимир Заболоцкай, Марфа Колесова, Федор Колосов, Сергей Расторгуев, Наталья Кирюшкина, Николай Турантаев, онтон да атыттар, уонтан тахса саҥа артыыс, биһиэхэ сахаларга, саха норуотугар, саха искусствотыгар, культуратыгар саҥа хайысха үөскээбитин кэрэһитэ буолбуттара, дьон-сэргэ үөрэ-астына, бу ыччат дьон талааннарыгар сүгүрүйэ көрсүбүтэ.

 

Ити кэмтэн ыла элбэх сыл ааста эрээри, күн бүгүнүгэр диэри кинилэртэн үгүстэрэ бэйэлэрэ талбыт идэлэринэн тахсыылаахтык, дьоһуннук үлэлии сылдьаллар. Ити 40-тан тахса сыл анараа өттүгэр кинилэр ыллаабыт ырыалара-тойуктара, саҕалаабыт саҕалааһыннара дьон өйүгэр-санаатыгар күн бүгүнүгэр диэри үтүө өйдөбүл буолан иҥэ сылдьар.

 

Марфа Колесова саха искусствотыгар ити курдук чаҕылхайдык киирбитэ. Уонна ол оннук чаҕылхайдык, биир да күн өлбөөрөн, мөлтөөн көрбөккө, бэйэтэ тэрийсибит, төрүттэспит уонна бу кэнники 1994 сылтан ылата биир күн арахсыбакка, тохтообокко үлэлии сылдьыбыт Саха циркатын дьиэтиттэн бүгүн орто дойду олоҕуттан арахсаары чугас дьонун, доҕотторун, бары сүгүрүйээччилэрин муста.

 

Сергей, Марфа Расторгуевтар киһи сөҕүөн курдук үчүгэй, кэрэ көстүүлээх дьиэ кэргэн этилэр. Иккиэн чаҕылхай талааннарынан, дьоҥҥо сыһыаннарынан, ыраас айылгыларынан дьону-сэргэни сэргэхситэр, сөхтөрөр эрэ аналлаах дьон. Марфа Колесова күлүмнүү, оргуйа, тыга сылдьар таһымныыр талаанын Сергей Васильевич айылҕаттан сэмэй майгыта, намыын быһыыта-тутуута хатыламмат үчүгэйдик толорон, ситэрэн биэрэрэ.

 

Бу дьон Саха циркатын төрүттээбиттэрэ. Өссө 1994 сыллаахха республика президенэ Михаил Ефимович Николаев Саха циркатын төрүттүүр туһунан уурааҕа тахса илигиттэн биһиги сахалар бэйэбит циркалаах курдук сананар этибит. Тоҕо диэтэххэ Сергей Расторгуев цирковой нүөмэрдэрин көрбүт эрэ барыта кинини профессиональнай цирка артыыһын курдук хара маҥнай сыанаҕа тахсыаҕыттан ылыммыта.   

 

Онтон билигин улахан мөккүөрдэри, утарсыылары да ааһан, бу Саха цирката диэн, саха дьонугар эрэ буолбакка, бүтүн Россияҕа уонна атын дойдуларга киэҥник билиннэ. Мин санаабар Саха циркатын үлэтэ күн бүгүнүгэр диэри Саха циркатын төрүттээбит Марфа Петровнаҕа уонна Сергей Васильевичка тирэҕирэр. Цирка кинилэр үлэлиир кэмнэригэр атаҕар турбута, инникитин даҕаны кинилэр саҕалаабыт уонна биэрбит тэтимнэрин тутуһан үлэлээтэҕинэ кэскиллээх буолуоҕа. Расторгуевтар ааттара уонна Саха циркатын аата хара маҥнай төрүттэниэҕиттэн тэҥҥэ ааттанар уонна инники да өттүгэр хаһан даҕаны быстыһыа суоҕа, бииргэ ааттаныаҕа.

 

Марфа Петровна, Сергей Васильевич бэйэлэрин оҕолорун, сиэннэрин курдук бүөбэйдээн эдэр, улахан кыахтаах цирковой труппаны үөскэттилэр. Үс төгүл Кытайга бэйэлэрэ туруорсан оҕолору ыытан үөрэттэрдилэр. Билигин үһүс бөлөх үөрэнэ сылдьар. Оҕолорун үөрэхтэрин мэлдьи кэтээн көрөллөр, бара сылдьаллар, билсэллэр. Соторутааҕыта үһүс бөлөх үөрэнэр болдьоҕун кылгатаары гыммыттарын Сергей Васильевичтаах бэйэлэрэ туруорсан, эбии үп көрдөрөннөр, оҕолор салгыы ситэ үөрэнэллэрин ситистилэр.

 

Дьиҥ иһигэр Расторгуевтар көҕүлээһиннэринэн Саха цирката хара төрүттэниэҕиттэн атын ханна да суох ураты цирка буолла. Илиҥҥи норуоттар, чуолаан кытай цирковой искусствотыгар үөрэммит оҕолору Саха циркатыгар аҕалан, Европа классическай уонна илиҥҥи норуоттар цирковой искусстволарын холбоон, онно сахалыы тыыны эбэн биэрии түмүгэр аан дойдуга ханна да суох, ханна да хатыланар да кыаҕа суох Саха цирката үөскээтэ. Бу Марфа Петровна уонна Сергей Васильевич олохторун олоччу анаабыт айар үлэлэрин дьоһуннаах ситиһиитэ.

 

Мин баҕарыам этэ Сергей Васильевичка, цирка коллективыгар, үлэһиттэригэр, салайааччыларыгар, культура үлэһиттэригэр, Саха сирин дьонугар-сэргэтигэр Саха циркатын аата, Марфа Петровна Колесова-Расторгуева аата уонна Сергей Васильевич Расторгуев аата өрүү бииргэ буоллуннар, бииргэ сырыттыннар. Биһиги цирковой искусствобыт, театральнай искусствобыт Саха сирин культуратын биир саамай харыстанар уонна бастыҥ күндү тааһа буолан инникитин даҕаны күлүмүрдүү, дьону-сэргэни үөрдэ-сөхтөрө турдун.

 

Ытыктабыллаах Марфа Петровна, төрөөбүт Сахаҥ сирин дьоно-сэргэтэ, кинилэр махталлара уонна сырдык өйдөбүллэрэ өрүүтүн эйигин кытта буоллуннар.            

 

 

Сэтинньи 11 күнэ 2016 сыл