Спикер норуот депутаттара бу мунньахха барыта 40 боппуруоһу көрбүттэрин, ол иһигэр өрөспүүбүлүкэ үрдүкү былааһыгар салайар кадрдары бигэргэтии, саҥа сокуоннары дьүүллэһии, ылыныы үлэтэ барбытын  бэлиэтээтэ. Депутаттар өрөспүүбүлүкэ Конституционнай Суутун бэрэссэдээтэлинэн Ил Түмэн депутата, өрөспүүбүлүкэ Идэлээх союзтарын федерациятын бэрэссэдээтэлэ Александр Ким-Кимэни, солбуйааччы бэрэссэдээтэлинэн Юрий Бацевы, Правительство бэрэссэдээтэлин солбуйааччынан Александр Соловьевы, экономика министринэн Валерий Максимовы бигэргэппиттэрин, Егор Борисов Ил Дархан эбээһинэһин толорооччу буолбутунан   вице-президент Дмитрий Глушко боломуочуйатун тохтоппуттарын  кэпсээтэ.

 

Ил Түмэн Бэрэссэдээтэлэ парламент өрөспүүбүлүкэ 2014 сыллааҕы бюджетыгар, өрөспүүбүлүкэ Общественнай палататын туһунан сокуоҥҥа уларытыылары киллэрэн, “Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр инвестиционнай үлэ туһунан”, “Сир аннын туһунан”, арыгыны атыытын бириэмэтин, миэстэтин хааччахтааһын, общественнай хонтуруол уо.д.а. тустарынан өрөспүүбүлүкэ сокуоннарыгар быһаарыылары ылынан, сыалын ситиспитин бэлиэтээтэ.

 

Александр Жирков пленарнай мунньах ити быһаарыыларын итиэннэ Москваҕа, Санкт-Петербурга, Петрозаводскайга сырыытын түмүктэринэн сонуннары киэҥник тарҕатар средстволар корреспонденнарын ыйытыыларыгар сиһилии хоруйдары биэрдэ. Ол курдук “Ил Түмэн” хаһыат корреспондена Татьяна Бурцева Ил Түмэн спикериттэн “Газпром” салалтатын кытта көрсүһүүгэ туох кэпсэтиилэр барбыттарын туһунан ыйыталаста. Санатан этэр буоллахха, республика парламенын Председателэ Александр Жирков бу дьыл муус устар 22 күнүгэр СР Президенэ Егор Борисов “Газпром” ААО председателин солбуйааччы Валерий Голубевтыын көрсүһүүтүгэр кыттыбыта.

 

Ити көрсүһүүгэ өрөспүүбүлүкэ парламенын спикерэ олохтоох норуоттар өбүгэ саҕаттан олорор сирдэригэр промышленнай үлэлэр экологияҕа дьайыыларын боппуруостарыгар нэһилиэнньэ интэриэһин сокуон өттүнэн көмүскээһини Ил Түмэн болҕомто киинигэр тутарын иһитиннэрэн туран, газовиктар өттүлэриттэн айылҕа баайын чинчийиигэ, хостооһуҥҥа, оҥорон таһаарыыга федеральнай, итиэннэ, чуолаан, өрөспүүбүлүкэ сокуоннарын ирдэбиллэрин кытаанахтык тутуһуохтаахтарын туһунан компания салалтатын истиитигэр тиэрпитин туһунан кэпсээтэ. “Өрөспүүбүлүкэ Аҕа баһылыга Егор Борисов салгыы бииргэ үлэлээһиҥҥэ чопчу этиилэрин компания салалтата болҕомтолоохтук истэн, өйүүрүн биллэрдэ”, -- диэтэ спикер. Александр Жирков ити кэпсэтиилэр түмүктэригэр “Газпром” ААО сири-уоту социальнай-экономическай өттүнэн сайыннарыы, промышленнай үлэлэри ыытыы дуогабардарынан көрүллэр үбүлээһини улаатыннарар соругу ылыммытын туһунан иһитиннэрдэ.

 

Салгыы Ил Түмэн спикерэ сонуннары киэҥник тарҕатар средстволар корреспонденнарыгар спикер уонна РФ Президенигэр Саха Өрөспүүбүлүкэтин Бастайааннай бэрэстэбиитэлэ Алексей Стручков муус устар 24 күнүгэр Судаарыстыбаннай Дуума Доруобуйа харыстабылыгар комитетын мунньаҕаркыттыбыттарын, онно өрөспүүбүлүкэ парламена туруорсар этиилэрэ ылыллыбыттарын туһунан кэпсээтэ. Ил Түмэн бу сокуоҥҥа өрөспүүбүлүкэ олохтоохторун тыын суолталаах туруорсууларын көмүскээн киллэртэрдэ. Тоҕо диэтэххэ, 2011 сыллаахха үлэҕэ киирбит федеральнай сокуонунан ыарыһах бастакы медико-санитарнай көмөнү амбулаторнай итиэннэ күнүскү эрэ усулуобуйаҕа ылыыта уустуктары үөскэппитэ.

 

Итинэн сибээстээн Ил Түмэн Уһук Хоту уонна онно тэҥнэммит сирдэргэ бастакы медико-санитарнай көмө стационар усулуобуйатыгар оҥоһуллуохтааҕын туруорсубута. Федеральнай сокуоҥҥа регион уратылара учуоттамматахтарынан, Саха сирин народнай депутаттара босхо медицинскэй көмөнү оҥорууга территориальнай тосхол судаарыстыбаннай мэктиэлэрин оҥорууга регион суолун-ииһин, нэһилиэнньэлээх пууннарын икки ардылара ырааҕын, нэһилиэнньэтэ аҕыйаҕын, климатын уратыларын учуоттууру туруорсубуттара.

 

Ил Түмэн ити сокуоҥҥа киллэрэр этиилэрэ Дьокуускайга ыытыллыбыт Дальнай Восток уонна Забайкалье парламеннарын ассоциациятын мунньаҕар өйөнөн, муус устар 3 күнүгэр Госдума Бэрэссэдээтэлигэр Сергей Нарышкиҥҥа Ыҥырыы сурук ыытыллыбыта. Ити иннинэ Ил Түмэн этиилэрэ Госдума региональнай политикаҕа уонна хотугу сир, Дальнай Восток проблемаларыгар кэмитиэтин, Федерация Сэбиэтин федеративнай тутулга, региональнай политикаҕа, олохтоох салайыныыга уонна Хоту сир дьыалаларыгар кэмитиэтин өйөбүллэрин ылбыта. Онон өрөспүүбүлүкэ парламена сокуону оҥорооччулар араас таһымнарын түмэ тардан, өйөбүллэрин ылбытын түмүгэр, Ил Түмэн этиилэрин Госдума туһааннаах кэмитиэтэ ылынна. Александр Жирков Ил Түмэн өрөспүүбүлүкэ дьонун интэриэһин туруулаһар сокуону көҕүлээһинэ Госдумаҕа бастакы ааҕыыга көрүллэр кыахха киирэн эрэрин, бу хайысхаҕа үлэ уустук буолуоҕун бэлиэтээтэ.

 

“Саха сирэ” хаһыат корреспондена Санкт-Петербурга Российскай Федерация Федеральнай Мунньаҕар Российскай Федерация Сокуону оҥорооччуларын Сэбиэтин мунньаҕар спикер тыл этиитин ис хоһоонун туһунан ыйытта. Спикер этэринэн, тыл этиитигэр кини В.А.Штыров салайааччылаах Федерация Сэбиэтин үлэлиир бөлөҕө оҥоро сылдьар “Дальнай Восток уонна Байкал регионун тэтимнээх сайдыытын ураты усулуобуйаларын туһунан” барылыгар регионнар этиилэрэ учуоттаммытын, сокуон барыла Дальнай Восток уонна Байкал регионнарыгар общественнай дьүүллэһиини ааспытын, ол иһигэр, Саха сиригэр улахан биһирэбили ылбытын бэлиэтээбит. Александр Жирков Дальнай Востогу сайыннарыыга политическай быһаарыы, толкуйдаммыт государственнай өйөбүл эрэйиллэрин, макрорегион сокуону оҥорооччулара Дальнай Восток сайдыытыгар федеральнай таһымҥа кэлим быһаарыылар ылыллыыларын туруорсалларын туһунан эппитин кэпсээтэ.

 

Спикер салгыы Карелия Республикатын киин куоратыгар Петрозаводскайга РФ субьектарын сокуону оҥорор былаастарын уорганнарын салайааччылара РФ Президенэ В.В.Путины кытта көрсүһүүлэригэр туох кэпсэтиилэр барбыттарын сырдатта.  Ол курдук Президент ыам ыйынааҕы Ыйаахтарын итиэннэ 2013 сыл ахсынньытыгар эппит Анал Этиитин толоруу хаамыытын, Крым Өрөспүүбүлүкэтэ итиэннэ Севастополь куорат Российскай Федерация олоҕун-дьаһаҕын тиһигэр табыгастаахтык алтыһыыларын, ону сэргэ олохтоох салайыныы проблемаларын дьүүллэспиттэрин туһунан иһитиннэрдэ. Көрсүһүүгэ Федерация Сэбиэтин Бэрэссэдээтэлэ  Валентина Матвиенко уонна Судаарыстыбаннай Дуума Бэрэссэдээтэлэ Сергей Нарышкин, РФ Правительствотын Бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Аркадий Дворкович, федеральнай министрдэр, регионнар салайааччылара итиэннэ дыалабыай эргимтэ бэрэстэбиитэллэрэ кыттыбыттар.

 

Пресс-конференция Ил Түмэн Бэрэссэдээтэлэ Александр Жирков Саха сирин олохтоохторугар 1 Маай бырааһынньыгынан дьолу-соргуну, ситиһиилэри, этэҥҥэ буолууну баҕарар эҕэрдэтинэн түмүктэннэ.