Сокуон барылын туһунан дакылааты Ил Түмэн судаарыстыбаннай тутууга уонна сокуоннаска сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Алексей Еремеев оҥордо. Кини Саха сирин парламена бу сокуон барылын дьон суутунан көмүскэниигэ Төрүт Сокуонунан мэктиэлэнэр бырааптарын тутуһар уонна дьыалаҕа кыттар дьон олорор сирдэригэр, Абый, Аллайыаха, Амма, Анаабыр, Дьааҥы, Горнай, Эдьигээн, Ленскэй, Мирнэй, Муома, Аллараа Халыма, Өлөөн, Орто Халыма, Таатта, Хаҥалас, Эбээн-Бытантай улуустарыгар итиэннэ Жатайга, суут уорганын чугаһатар сыалтан оҥоһуллубутун бэлиэтээтэ.

 

2011 сыллаахха олунньу 7 күнүгэр ылыллыбыт «Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр сорох оройуон сууттарын суох оҥоруу туһунан” федеральнай  сокуонунан өрөспүүбүлүкэҕэ 13 оройуоннааҕы суут суох оҥоһуллубута. Итинник уларытыыны киллэрии түмүгэр хас да административнай-территориальнай тэриллиилэри хабар суут оройуоннара тэриллибиттэрэ. Ол курдук, Абый уонна Аллайыаха оройуоннааҕы сууттарын суох оҥоруу кэнниттэн, кинилэр дьаһайыыларыгар сылдьыбыт боппуруостар Уус-Майа, Абый уонна Аллайыаха улуустарын оройуоннааҕы сууттарын дьаһайыыларыгар бэриллибиттэрэ. Ол эрээри, Уус-Майа уонна Аллайыаха улуустарын икки ардыларын ырааҕа 350 км, оттон улуустар кииннэрин икки арда – 260 км, ити улуустар икки ардыларыгар сиринэн уонна салгынынан сырыы суох. Оройуоннар кииннэриттэн салгын транспорынан өрөспүүбүлүкэ киин куоратыгар нэдиэлэҕэ иккитэ эрэ сырыы баар», - диэн эттэ Алексей Еремеев.

 

Итини таһынан, дакылааччыт дьон Төрүт Сокуонунан мэктиэлэнэр суутунан көмүскэнэр бырааптарын тутуһар уонна дьыалаҕа кыттар дьон олорор сирдэригэр, Абый, Аллайыаха, Амма, Анаабыр, Дьааҥы, Горнай, Эдьигээн, Ленскэй, Мирнэй, Муома, Аллараа Халыма, Өлөөн, Орто Халыма, Таатта, Хаҥалас, Эбээн-Бытантай улуустарыгар итиэннэ Жатайга, суут уорганын миэстэтигэр чугаһатар сыалтан оҥоһуллубут үөһэ ахтыллыбыт «Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр сорох оройуон сууттарын суох оҥоруу туһунан” федеральнай  сокуон ылыллыан иннинэ Айхал бөһүөлэгэр, Удачнайга уонна Чернышевскайга Мирнэй оройуонун суутун, Витим уонна Пеледуй бөһүөлэктэригэр Ленскэй оройуонун суутун, Мохсоҕоллоох бөһүөлэгэр Хаҥалас оройуонун суутун, Жатайга – киин куорат суутун көһө сылдьар бастайааннай сессиялара тэриллибитин бэлиэтээтэ. Мирнэй, Ленскэй, Хаҥалас оройуоннарыгар баар промышленнай куораттар уонна бөһүөлэктэр оройуоннар кииннэриттэн сүүстэн тахсалыы км ыраах олороллорунан уонна нэһилиэнньэлэрэ түөртүү тыһыынчаттан тахса буоларынан сибээстээн, көһө сылдьар сессиялар тэриллибиттэр. 

 

«Онон Саха сиригэр оройуон уонна куорат сууттара үлэлиир сирдэрин тас өттүгэр, бастайааннай төрүккэ үлэлиир сүүрбэ сууту тэрийии наадата ыллыктаах төрүөккэ олоҕурар, ол иһигэр, “Российскай Федерацияҕа уопсай юрисдикциялаах сууттар тустарынан” конституционнай сокуон уонна «Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр сорох оройуон сууттарын суох оҥоруу туһунан” федеральнай  сокуон күүстэригэр киириилэринэн итиэннэ регион географическай уратыларынан, кинилэр базовай сууттартан ыраах баалларынан сибээстээн. 13 оройуоннааҕы суут административнай-территориальнай тэриллиилэр оройуоннааҕы кииннэригэр, 7 суут – сиринэн сылы эргиччи сырыы суох промышленнай нэһилиэнньэлээх пууннарыгар бааллар”, - диэтэ Алексей Еремеев уонна биһиги өрөспүүбүлүкэбит географическай уратыларын, биир муниципальнай тэриллии иһигэр нэһилиэнньэлээх пууннар икки ардыларын ырааҕа 300 км. ордугун, сиринэн айан суола суоҕун өссө төгүл санатта.

 

Госдума Конституционнай сокуоннарга уонна судаарыстыбаннай тутууга кэмитиэтин чилиэнэ Тамерлан Агузаров оҥорбут хос дакылаатыгар ити барылы ылыныы өрөспүүбүлүкэ оройуоннааҕы (куораттааҕы) сууттарын тиһигин үлэлии турар федеральнай сокуон ирдэбиллэригэр сөп түбэһиннэрэр кыаҕы биэриэҕин ыйан туран, сокуон барылын ылынары өйөөтө. Барылы ылыннахха, гражданнар суут нөҥүө кырдьыктарын ситиһэр бырааптара хааччахтаммат, сууттар үлэлиир сирдэрин схемата уларыйбат, дьон ханна олорор сиринэн көрөн, суукка үҥсүү киллэрэр быраабын туһанар кыаҕы ылар.

 

Итинник дьүүллэһии кэнниттэн Судаарыстыбаннай Дума “Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр сорох оройуоннар сууттарын састаабыгар бастайааннай суут баар буолуутун тэрийии туһунан” Ил Түмэн киллэрбит сокуону көҕүлээһинин бастакы ааҕыыга ылынна. Госдума уурааҕа тахсыаҕыттан ыла отут күн иһигэр  бу сокуон барылыгар көннөрүүлэри киллэриэххэ сөп.