Көрсүһүүгэ улууска уонна нэһилиэктэргэ билигин бара турар үлэлэргэ, олох-дьаһах туругар баар ситиһиилэр уонна кыһалҕалар тула кэпсэтии барда.  Баһылык Владимир Скрыбыкин Одуну (Маҕарас) нэһилиэгэ Бэрдьигэстээх бөһүөлэгин кэнниттэн саамай элбэх нэһилиэнньэлээҕин, үс бырааттыы Контоевтар төрөөбүт дойдулара итиэннэ улууска, республикаҕа спорт күүскэ сайдыбыт нэһилиэгинэн биллэрин билиһиннэрэн туран, нэһилиэккэ “үтүө дьыала” көмөтүнэн оҕо саада, таас хотон тутуллалларын, суол үчүгэйинэн нэһилиэнньэ куоракка, ханна баҕарар сырыыта табылларын, ыччат нэһилиэккэ олохсуйарга тардыһарын, олох-дьаһах этэҥҥэ баран иһэринэн дьон настырыанньата үчүгэйин бэлиэтээтэ.

 

Солоҕон нэһилиэгин баһылыга Дмитрий Семенов нэһилиэк федеральнай суолтан тэйиэс сытара айаҥҥа-сырыыга охсорун, газ киириитэ, оскуола тутуута 2016 сылга диэри былааҥҥа суоҕун, ол да буоллар ыаллары киин ситиы, математическай хайысхалаах оскуола үрдүк көрдөрүүлээҕин, интернатыгар эбии 50 миэстэни туруорсалларын кэпсээтэ.

“Мытаахха 630 киһи олорор. 702 ынаҕы, 680 сылгыны иитэбит. Ынах ахсаанын көҕүрэппэтибит, сылгыга эбиилээхпит. Аны үс сылынан С.П.Софронов төрөөбүтэ 100 сылын туолуохтаах. Онно нэһилиэнньэ көрдөһүүтэ биир – бырааттыы суруйааччылар Даниловтар  музейдарын, Афанасий Осипов хартыыналарын галереятын нэһилиэкпитигэр тутары туруорсуу. Ил Түмэн маны өйүүрэ буоллар диэн этиилээхпин. Инвестиционнай бюджекка кыаллыбатын өйдөөтүбүт, онон “үтүө дьыаланан” бу хаалбыт үс сылга тутан киллэрэрбитигэр көмө эрэйиллэр”, -- диэтэ нэһилиэк баһылыга Иван Петров.

 

“Тайаҕы бултуурга ахсынньы 31 күнүгэр диэри болдьох наһаа уһунунан кыччатарга туруорсабыт, булт биллэ-көстө аҕыйаата. Тыа хаһаайыстыбатыгар улууска боломуочуйа бэриллибитэ, сотору нэһилиэк таһымыгар ити боломуочуйа тиийэрэ буолуо дии саныыбын. Оччоҕо сиртэн-уоттан саҕалаан, бары боппуруостарга дьиҥнээх олохтоох салайыныы, нэһилиэнньэни кытта бииргэ үлэлээһин киириэҕэ. Онуоха Ил Түмэн ити өттүгэр сокуоннары кэмигэр сөпкө ылынан, олоххо киллэрэн иһэрин күүтэбит”, -- диэн баһылык депутакка ити боппуруостарга күүс-көмө буоларыгар этии киллэрдэ.

 

 

Баһылык Станислав Жирков 540 киһи олорор Күөрэлээх нэһилиэгэ Кэбээйи республикатааҕы  суолугар олорорун, газ киирэн нэһилиэнньэ санаата үчүгэйин,  иһэр ууга нэһилиэк “Ыраас уу” программаҕа киирэн сылдьар эрээри, олоххо киириитэ бытаанынан, ону түргэтэтиигэ үлэлииллэрин, олохтоох атын боппуруостары миэстэтигэр быһааралларын, быйыл Ил Түмэҥҥэ биир дойдулаахтара Гаврил Алексеев депутатынан талыллан, үөрэн олороллорун кэпсээтэ итиэннэ депутатынан саҥа үлэлээн эрэр Марфа Филипповаҕа ситиһиилээх үлэни баҕарда.

 

Быйылгы быыбар түмүгүнэн улуус мунньаҕар 18 депутат талыллан, бэлиэр бэһис мунньахтарын ыыппыттар. “Биир ньыгыл Россияттан” – 8, “Сиэрдээх Россияттан” – 4, биир мандааттаах уокуруктан – 3, коммунистартан – 2, аграрийдартан – 1 депутат талыллан үлэлиир. Бэс Күөлүгэр, Күөрэлээххэ газ киирэн, тутуу ыытыллар, оҕо төрөөһүнэ элбээбит. Газ киирбэтэх нэһилиэктэригэр да дьон санаатын түһэрбэт. Ититии альтернативнай  көрүҥнэригэр көһүүгэ үлэ барар. Улууска “Маай” ТХПК тыа хаһаайыстыбатын бородууксуйатын сүрүн переработкалаан таһаарааччы быһыытынан оҥорор бородууксуйатын үксүн киин куоракка ситиһиилээхтик батара олорор.

 

Көрсүһүү кэмигэр нэһилиэктэр баһылыктара миэстэтигэр быһыыны-майгыны, үлэ-хамнас хаамыытын, тэрийии-салайыы өттүн илиилэригэр бигэтик тутан олороллоро көһүннэ. Биирдиилээн кыаллыбат боппуруостарга, олохтоох бэйэни салайыныы нормативнай-правовой итиэннэ сокуон өттүнэн үөскүүр проблемаларыгар кинилэр депутаты, парламены кытта үлэлииргэ бэлэмнэрин эттилэр. Депутат Марфа Филиппова олохтоох салайыныыга сыһыаннаах сокуоннары ылыныы боппуруостарыгар кини Горнай улууһун муниципальнай тэриллиилэрин баһылыктарын кытта бииргэ үлэлиир санаатын өйүөхтэригэр бүк эрэнэрин биллэрдэ.