“Төгүрүк остуолга” Александр Габышев олорбут олоҕун, Саха сирин государственноһын итиэннэ экономикатын сайдыытыгар киллэрбит сүҥкэн кылаатын бэлиэтиир, аатын-суолун үйэтитэр тула барбыт кэпсэтиилэргэ кини биир дойдулаахтара, Ньурба улууһун уонна Антоновка (Октябрьскай) нэһилиэгин дьаһалталарын үлэһиттэрэ, киин куоракка олорор Ньурбаттан төрүттээх дьон, общественность бэрэстэбиитэллэрэ тус санааларын этэн, ахтан-санаан аастылар, А.Г.Габышев аатын үйэтитиигэ туох көрүүлээхтэрин, этиилээхтэрин иһитиннэрдилэр.

 

Бу кэпсэтиилэри иилээн-саҕалаан ыыппыт республика Баһылыгын уонна Правительствотын дьаһалтатын кадр политикатыгар, государственнай уонна муниципальнай сулууспаҕа департаменын салайааччыта, Антоновка нэһилиэгин куратора Андрей Мартынов А.Г.Габышев аатын үйэтитиигэ республикатааҕы үлэлиир бөлөх тэриллибитин туһунан иһитиннэрдэ. “Кулун тутар бүтэһигэр ХИФУ өйөөһүнүнэн республика делегацията Певек куоракка барыахтаах, онно А.Г.Габышев ытыллыбыт миэстэтигэр мемориальнай дуосканы аһыахтара”, -- диэтэ Андрей Мартынов.

 

Александр Гаврилович олоҕун, үлэтин туһунан сүрүн дакылааты историческай наука кандидата Людмила Винокурова оҥордо. Государственноспытын турууласпыт саха чулуу уолаттарын кытта биир кэмҥэ төрөөбүт дойдутун кэскилин туһугар харса суох үлэлээбит-хамсаабыт биир дойдулаахтарын Александр Габышевы үйэтитиигэ ньурбалар төрөөбүтэ 110 сылыгар Антоновка нэһилиэгин биир уулуссатыгар итиэннэ “Биһик” оҕо саадын саҥа тутуллубут таас дьиэтигэр кини аатын иҥэрбиттэрин туһунан кэпсээтилэр. “Хомойуох иһин, бу сүдү киһибит төрөөбүтэ 115 сылынан улуус таһымынан туох да тэрээһин ыытыллыбата. Ол иһин биһиги Александр Габышев төрөөбүтэ 120 сылыгар Ньурба куоратыгар кини аатынан Государственность музейын аһары туруорсабыт. Кини Ойуунускайы, Аммосовы, Бараховы кытта бииргэ үлэлээбит киһи буолар. Тааттаҕа, Намҥа уонна Үөһээ Бүлүүгэ кинилэр ааттарынан музейдар бааллар. Онон Антоновка нэһилиэгин общественноһа бу историческай сыыһаны көннөрөрү туруорсар”, -- диэтэ Антоновка нэһилиэгин баһылыга Дмитрий Михайлов.

 

Ньурба улууһуттан талыллыбыт норуот депутата Владимир Прокопьев Александр Габышев олорбут олоҕун, үлэлээбит үлэтин туһунан санаатын үллэстэригэр Александр Гаврилович саха норуотун чулуу уола, дьиҥ-чахчы Саха сирин биллэр-көстөр бөдөҥ государственнай, общественнай-политическай  деятелэ буоларын бэлиэтээтэ: “Александр Габышев бэйэтин кэмин чаҕылхай дьонноруттан биирдэстэрэ, саха норуотун уһулуччулаах уола этэ. Кини оччолорго бииргэ үлэлээбит коллегаларын кытта республика государственноһын, экономикатын базатын төрүттэспитэ. Республика экономикатын, промышленноһын, тутуутун индустриятын уонна транспорт суолун-ииһин сайыннарыыга кини киллэрбит кылаата улахан. Онон биһиги историяны өссө дириҥник үөрэтэммит, Александр Габышев аатын үйэтитии туһунан толкуйбутун холбуурбут эрэйиллэр”, -- диэн Владимир Прокопьев биир дойдулаахтарыгар уонна “төгүрүк остуол” кыттыылаахтарыгар туһаайан эттэ.

 

Кэпсэтиилэргэ кыттыбыт Ньурба улууһун баһылыгын солбуйааччы Юрий Николаев Александр Габышев аатынан сквери тутуу боппуруоһа көрүллэрин, Ньурба куоратын килбэйэр киинигэр тутулла турар Улуу Кыайыыга аналлаах болуоссакка кини аата умнуллубаттык суруллуоҕун туһунан иһитиннэрдэ.

 

Тэрээһин кыттыылаахтара историческай саалаҕа туруоруллубут А.Г.Габышев олоҕор уонна үлэтигэр аналлаах быыстапканы көрөн, кини туһунан кинигэлэртэн, оччотооҕу хаһыаттар саһарбыт балаһаларыттан, хаартыскалартан, архыып докумуоннарыттан бөдөҥ государственнай деятель олорон ааспыт олоҕун, үлэтин билистилэр.

 

Александр Гаврилович Габышев 1899 сыллаахха Саха уобалаһын Марха улууһун Куочай нэһилиэгин Александровка сэлиэнньэтигэр төрөөбүтэ. Бүлүүтээҕи түөрт кылаастаах алын сүһүөх училищены туйгуннук бүтэрбитэ. Саха уһулуччулаах суруйааччыта А.Е.Кулаковскай уонна биллиилээх кыраайы үөрэтээччи П.Х.Староватов кини учууталлара этилэр. Үөрэҕин кэнниттэн кинини Мархатааҕы икки кылаастаах училищеҕа учууталынан ыыппыттара.

 

1919 сыллаахха атырдьах ыйыттан ахсынньыга диэри А.В.Колчак аармыйатыгар саллаатынан Ачинскайга уонна Иркутскайга сулууспалаабыта. Ол сылдьан саллааттар ортолоругар революционнай аҕытаассыйаны ыыппыта. Саагыбар арыллан, кини ытыллартан кыл мүччү куоппута.

 

Ити сыл ахсынньытыгар Сибревком боломуочунайын мандаатынан Саха сиригэр “Сэбиэт былааһын олохтуу” ыытыллыбыта. Дьокуускайга кэлиитигэр кинини норуот үөрэхтээһинин инструкторынан анаабыттара.

 

1920 сыллаахха тохсунньуттан кулун тутарга диэри Кыһыл Аармыйа байыаһа. 1920-22 с.с. – Саха уобалаһыгар Сибревком боломуочунайыгар оскуола тас өттүнэн үөрэхтээһиҥҥэ инструктор, РКП(б) Бүлүүтээҕи бюротун чилиэнэ.

 

1922-28 с.с. Бүлүү уезднай исполкомун председателинэн, РКП (б) Саха сиринээҕи обкомун управлениетын отделын сэбиэдиссэйинэн, Саха АССР Наркомторгпромун управлениетын сэбиэдиссэйинэн үлэлээбитэ, Москваҕа БКП(б) КК-гэр уезднай партийнай үлэһиттэи бэлэмниир курстарга үөрэммитэ, БКП(б) Бүлүүтээҕи окружкомун секретарынан, БКП(б) Саха сиринээҕи обкомун тэрийэр кэмитиэтин сэбиэдиссэйинэн, Саха сиринээҕи советскай-партийнай оскуола завуһунан, БКП(б) Саха сиринээҕи обкомун секретарынан үлэлээбитэ.

 

1928-29 с.с. БКП(б) Саха сиринээҕи обкомун нэһилиэктэргэ үлэҕэ отделын сэбиэдиссэйинэн анаммыта. Биир сыл Москваҕа Тимирязев аатынан Тыа хаһаайыстыбатын академиятыгар агроном идэтигэр үөрэммитэ, ол кэнниттэн Кыһыл профессура кадры бэлэмниир институтун философскай салаатыгар көспүтэ, ону 1932 сыл ахсынньытыгар бүтэрбитэ.

 

1934 сыллаахха тохсунньуга БКП(б) КК-тин секретариатын дьаһалынан хорҕолдьуннаах сири көрдүүр Арҕаа Дьаҥытааҕы экспедициҕа партия КК парторгунан анаммыта. 1934-38 с.с. Саха АССР (1937 сыллаахтан Үрдүкү Сэбиэт) Киин ситэриилээх кэмитиэтин президиумун председателэ, БКП(б) Саха сиринээҕи ОК чилиэнинэн хаста эмэ, ЯЦИК IV, V, VI ыҥырыыларын чилиэнинэн, ССРС Киин ситэриилээх кэмитиэтин VI ыҥырыытын (1935 с.) чилиэнинэн   талыллыбыта. 1937 сыллаахха ССРС Үрдүкү Сэбиэтин I ыҥырыытын депутатынан талбыттара.

 

1938 сыллаахха Александр Гаврилович Габышевы туох да төрүөтэ суох репрессиялаабыттара. 1942 сыллаахха ыам ыйын 1 күнүгэр ытыллыбыта. 1952 сыллаахха кини үтүө аата төннөрүллүбүтэ.