“2015 сыллааҕы уонна  2016-2017 сыллардааҕы былааннаах кэмҥэ Саха Республикатын государственнай бюджетын туһунан” республика сокуонугар уларытыылары киллэрии туһунан” сокуон барылын туһунан кэмитиэт чилиэннэригэр республика үбүн министрин солбуйааччы Татьяна Осипова иһитиннэрдэ.

 

Үп министрин солбуйааччы, бастатан туран, республика сокуонугар туох төрүөтүнэн уларытыы киирэрин быһаарда. Ол курдук республика Баһылыгын 2015 сыл олунньу 12 күнүнээҕи Ыйааҕар сөп түбэһиннэрэн, республикаҕа экономика уонна социальнай эйгэ бигэ туруктаахтык сайдыыларын хааччыйыы бастакы уочараттаах Былаанын олоххо киллэрии, бу туһааннаах сокуону федеральнай сокуоҥҥа сөп түбэһиннэрии уонна республика государственнай бюджетын тиийбэт чааһыгар үбүлээһин хантан киирэригэр уларытыыны киллэрии  чэрчилэринэн итинник уларытыылар киириэхтээхтэр.

 

Депутаттар оҕо саадтарын, оскуолалары, хотоннору тутууга, тастан тиэллэн кэлэр ас бородууктатын оннугар аһы-үөлү миэстэтигэр оҥорон таһаарыы эйгэтигэр, оттугу-уматыгы туһааннаах сирдэргэ тиэйиигэ-таһыыга, республика этэҥҥэ олоруутун хааччыйар тэрилтэлэри өйөөһүҥҥэ, дьыл кэмнэринэн тахсар ыксаллаах быһыыны-майгыны сэрэтэр итиэннэ Аҕа дойду Улуу сэриитигэр Кыайыы 70 сылын уонна Литература сылын бэлиэтиир дьаһалларга ханнык сүрүн уларытыылар киириэхтээхтэрин дьүүллэстилэр.

 

Ити уларытыылар киирдэхтэринэ, республика 2015 сыллааҕы государственнай бюджетыттан тыа хаьаайыстыбатын сайдыытыгар туһуламмыт программа үбүлэниитин сүрүн кээмэйэ 8 млрд 341 мөл 798 тыһ. солкуобайгы тэҥнэһиэхтээх. Бюджеты үбүлээһин 566188 тыһ. солкуобайынан улааппыт, ол иһигэр 22062,36 тыһ. солкуобай -- астыыр уонна ас бородууксуйатын оҥорон таһаарар салаа көрсөр ороскуотун толуйууга; 30000 тыһ солкуобай -- ТХПК-лар материальнай-техническэй базаларын өйүүр граннарга; 5600 тыһ. солкуобай -- сүөһүнү иитиигэ, үүнээйини үүннэриигэ, хотугу төрүт салааларга үөскээбит кирэдьииккэ иэһи сабыыга; 210000 тыһ. солкуобай – сүөһү иитэр хаһаайыстыбалар үп-харчы өттүнэн өрүттүүлэригэр уо.д.а. хайысхаларга бюджеттан үбүлээһин барара сабаҕаланар.

 

Норуот депутаттара Александр Уаров, Алексей Еремеев, Семен Иванов, Семен Березин, Дмитрий Саввин, Александр Слепцов, СР Правительствотын Председателин бастакы солбуйааччы Петр Алексеевка, республика үбүн министрин солбуйааччы Татьяна Осиповаҕа уонна республика Тыа хаһаайыстыбатыгар уонна аска-үөлгэ министерствотын бэрэстэбиитэллэригэргосударственнай бюджетын туһунан республика сокуонугар ити хайысхаларга көрүллүөхтээх уларытыылары чуолкайдаһар элбэх ыйытыылары биэрдилэр.

 

Мунньахха депутаттар туһааннаах сис кэмитиэт көрөр боппуруостарын иһинэн бюджекка сыһыаннаах киэҥ хабааннаах кэпсэтиилэри ыыттылар. Ол курдук холобур, бюджет үбүттэн кыра бырыһыаннаах кирэдьиити ылар тэрилтэлэр тыа хаһаайыстыбатын бородууксуйатын оҥорон таһаарааччыларга сааскы, сайыҥҥы уонна күһүҥҥү сүрүн үлэлэрин кэмнэригэр сөбүгэр сыанаҕа ГСМ иэс биэрэргэ эбээһинэс ылыналлара ирдэниллиэхтээҕин туһунан этэригэр Ил Түмэн государственнай тутулга уонна сокуоннаска сис кэмитиэтин председателэ Алексей Еремеев ити боппуруоһу Ил Түмэн нөҥүө быһааран, сүрүннүүр сөбүн бэлиэтээтэ. Кини хотоннору тутууга урукку курдук 160-120 тыһ. солкуобайы буолбакка, арыый да сөптөөх, 40 мөл. солкуобайга тутуллар буолбуттара кэм киһи өйүгэр батарын, өйдөнөрүн этэн туран, хотоннору түбэһиэх сиргэ буолбакка, сүөһү аһылыга, мэччирэҥэ баар сирдэригэр тутуу хайысхата тутуһулларыгар баҕа санаатын тиэртэ.   

 

Салгыы дьүүллэһии кэмигэр Арктика уонна хоту улуустарга оройуон кииннэриттэн атын нэһилиэнньэлээх пууннарга хортуосканы, оҕуруот аһын тиэрдиигэ төһө үп-харчы эрэйиллэрин ааҕар-суоттуур уонна инникитин бюджеттан үбүлэнэрин ситиһэргэ үлэ барыахтааҕа уолдьаспытын санаттылар. Искуственнай сиэмэлээһини күүскэ ыытар уонна тэнитэр туһуттан материальнай-техническай базаны бөҕөргөтүүгэ – азотнай-кислороднай станциялар тэриллэрин атыылаһыыга, дьиэтин-уотун тупсарыыга уонна убаҕас азоту республика устун тиэйиигэ-таһыыга аналлаах массыыналары атыылаһыыга бюджеттан эбии үп ирдэнэр. Онон кэлэр бюджеты чопчулааһыҥҥа ааҕан-суоттаан туруорсарга этиилэр киирдилэр.

 

Депутаттар мунньах түмүгэр республика бюджетыгар киириэхтээх уларытыылары сөптөөҕүнэн ааҕан, сорох түгэннэргэ бэйэлэрин этиилэрин, көннөрүүлэрин уонна эбиилэрин учуоттуурга эттилэр. Кинилэр 2015 сыллааҕы государственнай бюджет былырыын ахсынньыга бастаан ылыллыбыт кээмэйигэр эбии үбүлээһини көрөр уларытыылар киириилэрин биһирииллэрин биллэрдилэр.

 

Дмитрий Саввин норуот депутаттара эппит сүбэлэрин, этиилэрин, көннөрүүлэрин учуоттаан туран, сис кэмитиэт туһааннаах быһаарыыны ылыммытынан мунньах үлэтин түмүктээтэ.