Ахсынньы 14 кµнµгэр буолан ааспыт Ил Тµмэн пленарнай мунньа±ар Саха Республикатын народнай депутаттара республика 2013 сыллаа±ы бюджетын бµтэ´иктээх аа±ыыга ылыннылар.
 
Ил Тµмэн бюджекка, µпкэ, тµ´ээн уонна сыана политикатыгар, бас билии уонна приватизация боппуруостарыгар сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Александр Уаров республика сµрµн µпкэ докумуонугар туох µлэ барбытын ту´унан кэпсиир. Кини этэринэн, бюджет барыла народнай депутаттар к³рµµлэригэр алтынньы 11 кµнµгэр киирбитэ, Ил Тµмэн бюджекка, µпкэ, тµ´ээн уонна сыана политикатыгар, бас билии уонна приватизация боппуруостарыгар сис кэмитиэтигэр, ту´ааннаах профильнай кэмитиэттэргэ, с³бµлэ´иилээх хамыы´ыйаларга дьµµллэ´иллибитэ.
 
Александр Уаров бэлиэтииринэн, маннык кэри²инэн ыытыллар µлэ ханнык да субъекка суох, оттон би´иги республикабытыгар алтыс сылын маннык тэрээ´ин барар. Бу µлэни ыытыы кэмигэр Москва±а Ил Тµмэн кµннэрэ буолбуттара, Саха Республикатын народнай депутаттара Госдума±а µлэлээн баран, т³нн³³т, бюджет барылыгар µлэлэрин сал±аабыттара.
 
Александр Уаров этэринэн, бюджет барыла к³рµллэр кэмигэр парламентарийдартан 247 этии киирбититтэн 160 этиитэ ылылынна. Ити быйыл правительствоны кытта ха´аа²²ытаа±ар да кµµстээх µлэ барбытын тµмµгµнэн буолар. Депутаттар киллэрбит этиилэрэ, к³рµллµбµт µбµнэн сыаналаатахха, 625 м³л. солкуобай тэ²нэ´эллэр. Александр Уаров си´илии араас хайысхалары сµрµннээбит б³л³хт³р µлэлэригэр тохтоото.
 
Кини бэлиэтииринэн, инвестпрограмма±а этиилэри киллэрии депутаттарга биир саамай киирсиилээх тµгэнинэн буолар. То±о диэтэххэ, онтон социальнай объектар тутуулара тутулуктаахтар. «Бу уустук, эппиэтинэстээх боппуруо´у бы´аарыыны Ил Тµмэн вице-спикерэ Александр Жирков иилээн-са±алаан ыытта, с³пт³³х ирдэбиллэри правительство±а туруоруста. Ол тµмµгэр, Инвестиционнай программа±а правительствоны кытта ыкса µлэлээ´ин ха´аа²²ытаа±ар да та´аарыылаах, ³й³бµллээх буолла. Депутаттартан 163 этии киирбититтэн 85 этиитэ ылылынна. Бу былырыы²²ытаа±ар икки а²ар т³гµл элбэх. Былырыын, Александр Морозкин бу б³л³±µ салайар эрдэ±инэ, би´иги этиибит 21% учуоттаммыта, быйыл, Александр Жирков салайыытынан, - 52%», - диир Александр Уаров.
 
Кини коллегалара Николай Костромин, Елена Голомарева, Альбина Поисеева, Дмитрий Наумов µлэлиир б³л³хт³рµ салайан, сµрдээх тэрээ´иннэхтик, правительствоны кытта биир тылы булан, сити´иилээхтик µлэлээбиттэрин бэлиэтиир. Ол курдук, быстахтык ылан эттэххэ, 26 млрд. солк. µ³рэ±ирии, 19 млрд. доруобуйа харыстабылын, 17 млрд. дьиэ-уот, коммунальнай ха´аайыстыба, 12,5 млрд. солкуобай тыа ха´аайыстыбатын эйгэлэригэр к³рµлµннэ. Улуустарга барар трансферт былырыы²²ытаа±ар 20%-нан улаатан, 42 млрд. 553 м³л. солкуобайга тиийдэ. ¥гµс µп хамнаска к³рµлµннэ – 58 млрд. солкуобай. Александр Уаров бэлиэтээ´ининэн, 20-тан тахса субъект бµгµ²²э диэри бюджетын к³рµммэккэ олорор.
 
Ил Тµмэн сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ «иэскэ эбэ´ээтилистибэ, µп ³ттµнэн бигэ буолуу» диэн экономика ³йд³бµллэригэр тохтоото, кэккэ холобурдары а±алла. Ол курдук, кини этэринэн, Московскай уобалас 121 млрд. солкуобайы иэс ылан, Татарстан 111 млрд солкуобай бюджетын 86 %-нын ылар иэскэ киирэн олороллор, оттон Краснодарскай кыраай 61 млрд. солкуобайы иэс ылан олорор эбит.
 
«Саха сирэ 14 млрд. солкуобайтан эрэ тахса иэстээх. Бµгµн нолуок киирэрэ µрдээтэ: «АЛРОСА» 29 млрд. солкуобайы, бу бюджеппыт 43 %-на буолар, «Якутуголь» 5 млрд. солкуобайы (8%), «Мечел» - 4 млрд. солкуобайы (7%), ВСТО – 2 млрд. солкуобайы (3%) киллэрэллэр. Аны 3-4 сылынан Саха сирэ дотационнай регион буолбакка, донор-регион буолуохтаах», - диир Александр Уаров.
 
Кини этэринэн, Саха сирин президенин, правительствотын уонна парламенын µлэтин биир сити´иитинэн федеральнай µбµлээ´ин 55 млрд. 838 м³л. солкуобайга тиийиитэ буолар. Нолуок бµттµµнµн чаа´а 68 млрд. 986 м³л. солкуобайга тэ²нэстэ. «Бюджет сорох пууннара боротокуол бы´ыытынан киирдилэр, ол сыл устата хонтуруолланар. Онно Аа±ар-суоттуур палата, Ил Тµмэн Хонтуруоллуур кэмитиэтэ, ту´ааннаах профильнай кэмитиэттэрэ µлэлиэхтэрэ», - диэн Александр Уаров Саха Республикатын бюджетын ту´унан и´итиннэриитин тµмµктээтэ.
 
Ил Тµмэн пресс-сулууспата