Аҕыйах сыллааҕыта биһиэхэ «Саха театрын антологията» диэн саха театрын, сахалыы театральнай искусство сайдыытын историятыгар улахан уларытыыны киллэрбит, бүтүн Россиятааҕы, норуоттар икки ардыларынааҕы кинигэ быыстапкаларын кыайыылааҕа буолбут, «Россияҕа «Сыл бастыҥ кинигэтэ» анал бирииһи ылбыт дьоһуннаах кинигэ тахсан ааҕааччылары, Саха театрын сүгүрүйээччилэрин, общественноһы улаханнык үөрдүбүтэ, сэргэхсиппитэ. «Антология» ааҕааччылар көрдөһүүлэринэн билигин эбии бэчээттэнэн тахсарын үгүс киһи кэтэһэр, күүтэр.

 

«Антология» сүрүн автора, айар бөлөх салайааччыта уонна кинигэ эппиэттиир редактора, Ил Түмэн вице-спикерэ Александр Жирков бу үлэтин саха интелллигенциятын биир ытык кырдьаҕаһа М.С.Иванов-Багдарыын Сүлбэ «Александр Николаевич төрөөбүт норуотугар улахан суолталаах бэлэҕэ» диэн сыаналаабыта.

 

Ыам ыйын 4 күнүгэр сүрэхтэммит «Саха театра. Сылтан сыл» кинигэни эмиэ сүнньүнэн «Антологияҕа» үлэлээбит айар бөлөх оҥорбут. Бырайыак сүрүн авторынан уонна эппиэттиир редакторынан Ил Түмэн вице-спикерэ Александр Жирков, редакционнай коллегия чилиэннэринэн Саха Республикатын култуураҕа уонна духуобунай сайдыыга миниистирэ Андрей Борисов, П.А. Ойуунускай аатынан Саха академическай театрын дириэктэрэ Анатолий Николаев, Арктикатааҕы государственнай культура уонна искусство институтун профессора Валентина Чусовская буолаллар.

 

Кинигэ сүрэхтэниитигэр саха театрын историятынан утумнаахтык дьарыктаммыт дьон, театровед Николай Максимов, П.Ойуунускай аатынан Государственнай бириэмийэ лауреата Василий Протодьяконов, суруналыыс, суруйааччы, скульптор Василий Бочкарев, учуонай, тылбаасчыт Тамара Петрова, РФ үтүөлээх уонна СР народнай артыыһа Анна Кузьмина, СР култууратын үтүөлээх деятелэ, суруйааччы Авксентий Дмитриев-Сиэн Чолбодук, СР үтүөлээх артыыстара Елизавета Потапова, Маргарита Борисова, Михаил Семенов, Куприян Михайлов, поэтесса Саргылана Гольдерова-Саргы Куо, Россия театрдарын деятеллэрин союһун эппиэттир сэкирэтээрэ Татьяна Дмитриева, Саха театрын артыыстара, ветераннара, үлэһиттэрэ кытыннылар.

 

Саҥа кинигэ айар бөлөҕүн салайааччыта Александр Жирков 100-тэн тахса сыл анараа өттүгэр саха норуотун бастакы үөрэхтээхтэрэ үүнэн иһэр XX-с үйэҕэ төрөөбүт норуоттарын бэлэмнииргэ анаан-минээн сорук оҥостон үлэлэспиттэрин, олох уларыйыытын кэмигэркинилэр ол үлэлэрэ эрэ буолбакка, бэйэлэрэ эмиэ, хомойуох иһин, умнууга хаалбыттарын, билиҥҥи кэм дьонун иннигэр ол алҕастары көннөрөн, саха культуратын историята саҥалыы уонна толору суруллуохтааҕын, кырдьыктааҕынан дьоҥҥо-сэргэҕэ тиийиэхтээҕин туһунан этиитин  улаханнык сэҥээрэ иһиттилэр.

 

Иккис түгэнинэн Александр Жирков «Саха театра. Сылтан сыл» диэн кинигэ мантан инньэ салҕанан иһиэхтээҕин, Саха театрын күннээҕи олоҕун-үлэтин сэргэ саха театральнай культуратын баай историятын кэпсиэхтээҕин туһунан эттэ. «Саха театра сөҕүмэр баай историялаах, ордук XIX-XX үйэлэр кирбиилэринээҕи кэмэ. Ити кэм, 1925 сылга диэри, урукку өттүгэр тумнуллан кэлбитэ. Бу элбэх драматическай түгэннэрдээх, күүрээннээх, өрө көтөҕүүлээх уонна самнары охсуулаах даҕаны кэм этэ, биһиги үгүс биллиилээх дьоммут дьылҕата театр тула түмүллүбүтэ», - диэн вице-спикер бэлиэтээтэ.

 

Түмүгэр, Александр Николаевич Саха театрын музейын дириэктэригэр Е.Н.Степановка «Саха театрын Аал Луук Маһа» диэн 199 хаартыскалаах Аал Луук Мас хартыынатын бэлэхтээтэ.

 

«Антология» тахсыар диэри Саха театра төрүттэммит кэминэн 1925 сыл ааҕыллар этэ. «Антология» сурулла сырыттаҕына булуллубут докумуоннарга уонна бу иннинэ суруллубут чахчыларга тирэҕирэн Александр Жирков сахалыы театр үөскээбит сылынан 1906 сылы, аан маҥнай сахалыы спектакль турбут сылын билинэргэ этии киллэрбитэ. Билигин Саха театра бэйэтин историятын 1906 сылтан ааҕар. Аал Луук Мас төрдүгэр сахалыы бастакы спектакль турбут күнэ – «1906 сыл, тохсунньу 3 күнэ» –  суруллубут.

Саҥа кинигэ сүрэхтэниитигэр мустубут дьон кинигэ автордарыгар, Александр Жирковка, Ефим Степановка, Лена Тимофееваҕа, Изольда Бубякинаҕа, худуоһунньук Михаил Егоровка уо.д.а. улахан махталларын эттилэр.

    

107-с театральнай сезон түмүктэнээри аҕай турдаҕына кырдьаҕас ытык Сахабыт театрын туһунан өссө биир умсулҕаннаахтык суруллубут, инники өттүгэр салҕанан бара турар гына кэскиллээхтик торумнанан оҥоһуллубут бэртээхэй кинигэни бэлэх туппут ааҕааччылар ааттарыттан саха культуратын туһугар ахсаабат үлэлээх дьоммутугар, айар авторскай бөлөххө махтал тылларын этиэҕиҥ. Саҥа, дьоһуннаах кинигэнэн, күндү ааҕааччы!